Iedereen heeft vast wel eens van het begrip ADHD gehoord; een situatie in je hoofd die ervoor zorgt dat je veel drukker bent dan gemiddeld, of dat nou in je gedrag is of alleen in je hoofd. Maar als je deze diagnose zelf hebt gekregen, weet je dat dat niet het enige is wat je meemaakt. Wat betekent ADHD voor jou? Hoe vertel je het aan de mensen om je heen? Wat doe je als je hoofd te vol zit? In dit artikel vertel ik uit eigen ervaring hoe je kunt omgaan met de diagnose ADHD.
Wat is ADHD?
Het is belangrijk om eerst een duidelijk beeld te hebben van wat ADHD is. De afkorting ADHD staat voor attention deficit hyperactivity disorder, ook wel aandachttekort-hyperactiviteitstoornis genoemd. Kenmerkend voor deze stoornis zijn impulsief gedrag, concentratieproblemen, rusteloosheid en leermoeilijkheden. De symptomen zijn al aanwezig in de kindertijd en vaak belemmeren ze het dagelijks maatschappelijk functioneren van de betreffende persoon.
Het “aandachttekort” slaat niet op onvoldoende aandacht krijgen. Iemand met ADHD kan onvoldoende aandacht geven aan hun omgeving doordat het niet goed mogelijk is om de aandacht bij één ding te houden. Kortom: iemand met ADHD is snel afgeleid.
De stoornis openbaart zich in principe al vroeg in het leven. Hoe vaak het voorkomt varieert met een aantal risicofactoren, waaronder onder andere leeftijd, geslacht, chronische gezondheidsproblemen, problemen in de familie en wonen in de stad. Verder wordt bij jongens de diagnose drie keer vaker vastgesteld dan bij meiden.
Personen met de meest zichtbare vorm van ADHD zijn beweeglijk, onrustig en minder voorspelbaar in hun motoriek en in hun denken. Ze zijn gevoelig voor prikkels van buitenaf, maar zoeken de prikkels zelf op wanneer die ontbreken.
Mijn diagnose
Als kind had ik op de basisschool erg last van concentratieproblemen. Ik was druk, maar vooral in mijn hoofd heerste er een soort chaos van gedachten die altijd aanstond. Ik had veel te veel energie voor mijn leeftijd; als ik om acht uur ’s avonds naar bed moest lag ik makkelijk nog tot twaalf uur wakker. Ik was bijna nooit lichamelijk écht moe.
In de klas viel het erg op dat ik drukker was dan de andere kinderen. Ik mocht destijds niet meer naast een vriendin van mij zitten, omdat haar moeder van mening was dat ik haar dochter te veel zou afleiden. Ook irriteerden kinderen zich aan mij vanwege het feit dat ik nooit stil kon zitten, hoewel ik daar maar weinig aan kon doen.
Vanwege de drukte in mijn hoofd kon ik toen ik op de middelbare school zat geen overzicht houden in de opdrachten die ik thuis moest maken. Ik vond het daarom heel moeilijk om mijn huiswerk te plannen en organiseren. Vanwege mijn concentratieproblemen en leermoeilijkheden was een geschiedenistekst leren een ware hel voor mij. Wat ik ook probeerde, ik kreeg het niet in mijn hoofd gestampt.
Op zowel de basisschool als de middelbare school had ik het echt niet fijn. Ik zei altijd precies wat ik dacht, wat helaas vaak voor ruzie met mijn klasgenoten zorgde. Ik kon moeilijk aansluiting vinden omdat klasgenoten het lastig vonden mij te begrijpen.
Lees ook: AD(H)D: méér dan alleen ontzettend druk
Vanwege deze vervelende situatie ben ik met mijn moeder bij veel kinderpsychologen geweest. Eén van de laatsten kwam met de verlossende en verklarende woorden dat ik ADHD heb. Het was fijn om een diagnose te hebben, maar ook nietszeggend, want als kind had ik geen idee wat ADHD inhield. Natuurlijk hebben die kinderpsycholoog en mijn moeder het proberen uit te leggen, maar ik was meer bezig met aansluiting vinden in de klas en de toetsen halen dan met mijzelf.
Hoe ga je om met een diagnose ADHD?
Rond het einde van de middelbare school was ik oud genoeg om zelf te vertellen wat ik heb. Dit wilde ik goed en compleet doen, maar omdat mijn moeder het voorheen had uitgelegd, wist ik niet zo goed wat ik precies moest zeggen. Ook vond ik het lastig om zelf in te zien waaruit bleek dat ik ADHD heb. Daarom hier een paar punten die mij hebben geholpen of nog steeds helpen met het omgaan met mijn diagnose. Misschien heb jij hier zelf ook wat aan.
Op onderzoek uit
Ik wilde eerst zelf weten wat ADHD precies is en daarom ben ik op internet symptomen gaan opzoeken. Ik ging ze één voor één na en bedacht waar ik mijzelf in herkende. Dit was onder andere moeite met concentreren, erg druk zijn en impulsiviteit. Het gaf mij rust in mijn hoofd om te begrijpen wat ik heb en het was heel fijn om mijzelf goed te kennen, zodat ik het aan anderen kon uitleggen.
Vraag het aan je omgeving
Daarna heb ik aan de mensen om mij heen gevraagd waaraan zij merken dat ik ADHD heb. Dit gaf mij veel inzicht, omdat je jezelf door de ogen van een ander ziet. Zo kom je dingen te weten die in eerste instantie niet opvallen, zoals dat ik mensen kan onderbreken in een gesprek. Dit doe ik niet expres, maar gaat automatisch omdat de gedachten in mijn hoofd heel snel gaan, waardoor ik soms vergeet te luisteren. Hier train ik mezelf in, omdat ik niet wil dat mensen denken dat hun verhaal mij niets uitmaakt.
Trap op de rem
Eén van de moeilijkste, maar ook één van de belangrijkste. Als je iets wil zeggen of doen, herhaal de actie in je hoofd en vraag jezelf af of het niet kwetsend of wel passend is in deze situatie. Door dit te doen kun je een hoop ongemakkelijke situaties vermijden. Zo heb ik door eerst goed na te denken het gevaar om iemand te kwetsen al vaker dan eens geweken.
Praat er met mensen over
Ookal is het jouw diagnose, het kan opluchten om hier met mensen die je vertrouwt over te praten. Als je dit voor de eerste keer doet kan het best lastig zijn. Ikzelf heb een lijstje met wat ADHD voor mij betekent op mijn telefoon gemaakt, zodat ik, als ik het wil vertellen, dit duidelijk en compleet kan doen. Als mensen je begrijpen kunnen ze je ook beter helpen.
Schrijf het op
Ik ben vergeetachtig op korte termijn, een symptoom waarvan ik eerst niet eens wist dat het bij ADHD hoorde. Hierom schrijf ik vaak dingen op die ik moet of wil doen, anders gaat het verloren in de zee van chaos die ik ervaar op dagen dat mijn hoofd te vol zit.
Leer je eigen grens kennen
Je zou je hele to-do lijstje vandaag af kunnen hebben, maar zorg dat je niet te veel doet op een dag. Dat je hoofd maar doorgaat, betekent niet dat je lijf op een gegeven moment geen rust nodig heeft. Prima dat jij wel die drie dingen in één avond kunt proppen, maar onthoudt dat voldoende ontspanning erg belangrijk is.
Een vol hoofd aanpakken
Ookal vind ik dit zelf soms moeilijk om toe te geven, als je hoofd te vol zit is het toch echt beter om op de rem te trappen. De chaos in je bovenkamer gaat de kwaliteit van die opdracht waarschijnlijk toch niet verbeteren. Als mijn hoofd vol is ben ik vaak in de sportschool of in de natuur te vinden, maar wat ook helpt voor mij is om iets creatiefs te gaan doen. Mocht dit allemaal niks voor jou zijn, kun je natuurlijk ook je serie op Netflix erbij pakken.
Toen ik klein was had ik veel moeite met op de rem trappen en nu ik ouder word merk ik dat dat steeds beter lukt. Ook heb ik een hoger concentratielevel gekregen, wat erg fijn is in mijn dagelijkse leven. Dit heb ik allemaal wel moeten trainen, omdat het in mijn hoofd dus allesbehalve vanzelf gaat. Door het oefenen in op de rem trappen, ouder worden en mijn situatie goed kunnen uitleggen kan ik op een paar punten na prima met mijn ADHD leven.
Lees ook: Interview: Hoe is het om een relatie te hebben met een ADHD’er?
Acceptatie
Ik ben blij dat ik als kind een diagnose kreeg, zo wist ik al vroeg hoe ik het moest noemen als mensen mij vragen stelden of kinderen commentaar hadden. Dat ik zelf op onderzoek ben uitgegaan wat ADHD voor mij betekent was belangrijk, want zo heb ik mijzelf leren begrijpen. Leg uit wat je hebt aan mensen die je vertrouwt en vertel wat zij voor jou kunnen doen. Wat helpt jou en wat juist niet? Jezelf goed kennen en erover praten is het belangrijkste in het leren omgaan met ADHD.
Vond je dit artikel interessant? Volg COMMEN. op Facebook, Twitter en Instagram voor meer verhalen over mentale gezondheid. Heb je geen social media of geen zin om ons te volgen? Blijf op de hoogte van onze laatste artikelen via een snelkoppeling op je telefoon of schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang één keer per maand een mail met onze beste artikelen.