Psychische problemen en je zorgverzekering: zo zit het

Zorgverzekering en mentale gezondheid: een samenvatting

• Verwacht je naar een psycholoog of psychiater te gaan, bijvoorbeeld vanwege een depressie? Let dan op de hoogte van je eigen risico. Een behandeling bij de psycholoog of psychiater kost je tussen de 385 en 885 euro. Zorg er altijd voor dat je een doorverwijzing hebt.
• De behandeling van een burn-out wordt niet vergoed door je basisverzekering. Wel kun je via aanvullende verzekeringen (een gedeeltelijke) vergoeding krijgen.
• De meeste antidepressiva worden vanuit je basisverzekering vergoed, maar je moet vaak wel een eigen bijdrage betalen. Ook geldt hierbij je eigen risico.
• Alternatieve geneesmiddelen worden niet vergoed door je basisverzekering. Wel kun je via aanvullende verzekeringen (een gedeeltelijke) vergoeding krijgen.

---

Mentale gezondheid en je zorgverzekering

Een zorgverzekering uitzoeken is waarschijnlijk niet je favoriete bezigheid. Toch raad ik je aan om er tijd aan te besteden, want je keuzes hebben uiteindelijk een invloed op je portemonnee. Helemaal wanneer je van plan bent om een psycholoog te bezoeken of medicatie te slikken is deze gids de moeite waard.

Inhoudsopgave psychische problemen en je zorgverzekering:

• Huisartsbezoek
• Psycholoog/psychiaterbezoek
• Heb je een burn-out?
• Antidepressiva
• Alternatieve geneesmiddelen
• Zorgverzekering afsluiten

Huisarts: het startpunt

De huisarts is hét startpunt voor zorg in Nederland, wat voor klachten je ook hebt. Tijdens het consult bespreken jullie samen waar je precies last van hebt, en in hoeverre dit je dagelijks leven belemmert. Als een medische Google-zoekopdracht vergelijkt de huisarts welke opties je hebt. Vanaf hier kan het drie kanten op:

1. Behandeling door de huisarts (of praktijkondersteuner)
2. Basis Geestelijke Gezondheidszorg (basis-GGZ)
3. Specialistische Geestelijke Gezondheidszorg (specialistische GGZ)

1. Behandeling door de huisarts (of praktijkondersteuner)

Wanneer je last hebt van lichte psychische problemen, zoals een tijdelijke dip, hoef je niet naar een psycholoog of psychiater. In dit geval blijf je waarschijnlijk onder behandeling van de huisarts. Hij of zij kan hierbij eventueel de hulp van een praktijkondersteuner (POH-GGZ) inschakelen. Deze persoon heeft een achtergrond in maatschappelijk werk en/of psychologie, maar is niet afgestudeerd als psycholoog en dus geen specialist.

Behandeling

De huisarts/praktijkondersteuner kan helpen bij lichte psychische problemen. In een paar sessies proberen zij het probleem samen met jou op te lossen, en raden je eventueel aan om een E-healthmodule te volgen. Dat laatste is babyboomerjargon voor vragenlijsten invullen via internet (‘Op welke momenten voel je je verdrietig’) en Facetimen of Zoomen met een behandelaar.

Kosten

Behandeling door de huisarts of praktijkondersteuner wordt volledig vergoed door de basisverzekering. Ook betaal je geen eigen risico. Met andere woorden: het is gratis. Er zit één addertje onder het gras. Eventueel voorgeschreven medicijnen vallen namelijk wel onder het eigen risico.

Psycholoog/psychiaterbezoek

Kan de huisarts of praktijkondersteuner je niet helpen omdat je bijvoorbeeld last hebt van een depressie? Dan betreedt je de wereld van de geestelijke gezondheidszorg. Deze wereld écht begrijpen is vrijwel onmogelijk, maar op papier werkt het best simpel. De geestelijke gezondheidszorg is opgedeeld in twee niveaus:

1. Basis Geestelijke Gezondheidszorg (basis-GGZ)
2. Specialistische Geestelijke Gezondheidszorg (specialistische GGZ)

2. Basis-GGZ

In de basis-GGZ worden lichte tot middelzware psychische problemen behandeld. Denk hierbij aan de behandeling van depressie, traumaverwerking, omgaan met paniekaanvallen en angststoornissen. Voel je vooral niet bezwaard door het label ‘geestelijke gezondheidszorg’. Dit plakkaat is vooral handig voor de zorgverzekeraar.

Behandeling

De basis-GGZ is ontzettend breed en het opnoemen van alle behandelingen is onbegonnen werk. Wel kunnen we onderscheid maken in de tijdsduur van de verschillende soorten behandelingen, zodat je ongeveer weet waar je aan toe bent. Binnen de basis-GGZ kun je grofweg vier behandeltrajecten volgen:

1. Kort behandeltraject. Hierbij ga je in maximaal 5 gesprekken met een behandelaar je mentale probleem aanpakken. Een belangrijke voorwaarde is dat het probleem je niet zwaar beperkt tijdens het dagelijks leven. Wel is het natuurlijk vervelend.
2. Middellang behandeltraject. Hierbij ga je in maximaal 8 gesprekken aan de slag met je probleem. Eventueel kun je ernaast ook een E-healthmodule volgen.
3. Intensief behandeltraject. Zorgt je paniekaanval of depressie ervoor dat je dagelijks leven op z’n gat ligt? Dan kom je in aanmerking voor een intensief behandeltraject. Hierbij ga je in maximaal 12 gesprekken met een psycholoog of psychiater aan de slag om er weer bovenop te komen.
4. Chronisch behandeltraject. Hier staat geen maximum aantal gesprekken voor. Bij een chronisch behandeltraject speelt er vaak een onderliggend probleem mee, en dat oplossen kan lang duren.

Kosten

Iedereen met een basisverzekering (in principe alle Nederlanders) krijgen een basis-GGZ-behandeling vergoed. Hierbij geldt wel een eigen risico. Afhankelijk van het door jou gekozen bedrag ben je dus minimaal 385 en maximaal 885 euro kwijt.

Er zijn een aantal voorwaarden. Ten eerste moet je een verwijzing hebben van de huisarts of bedrijfsarts. Dit stukje papier is goud waard, want je verzekering heeft ‘m nodig om de kosten te vergoeden. Ook staat in de verwijzing waarvoor je hulp zoekt.

Daarnaast moet je ervoor zorgen dat de psycholoog of psychiater waar jij onder behandeling gaat een contact heeft met de zorgverzekeraar (die je op het oog hebt). Via Google kun je dit snel achterhalen. Zoek op de term “zorgzoeker” gevolgd door de verzekering, bijvoorbeeld “VGZ” of “Zilveren Kruis”. Snap je er geen hol van? Vraag dan je huisarts om advies. Hij of zij werkt waarschijnlijk regelmatig samen met een psychologen/psychiater-praktijk en kan je verder informeren over vergoedingen.

3. Specialistische GGZ

Heb je last van heftige psychische problemen en functioneer je daardoor een stuk minder, of zo goed als niet? En vormt dit probleem een risico voor jou, of voor je omgeving? Dan is het tijd om experts aan boord te halen. De specialistische GGZ staat bekend als tweedelijns psychologische zorg.

Behandeling

Je wordt niet zomaar doorverwezen naar de specialistische GGZ. Alleen wanneer de huisarts denkt dat je problemen dermate ernstig zijn raadt hij of zij aan om specialistische hulp te zoeken. Je kunt hierbij denken aan behandeltrajecten met een psychiater of psycholoog, maar ook opname in een instelling valt onder de specialistische GGZ.

Over de precieze invulling van de specialistische GGZ kunnen we weinig zeggen. Zoals de naam al doet vermoeden gaat het hier om op maat gemaakte zorg. Je kunt bijvoorbeeld in de specialistische GGZ terechtkomen omdat een reguliere behandeling uit de basis-GGZ niet heeft gewerkt.

Wel kan ik een persoonlijk voorbeeld geven. In de zomer van 2017 ben ik onder behandeling geweest bij een psychiater, waarin we in ongeveer 15 sessies cognitieve gedragstherapie toepasten. Het ging hierbij om het weer ‘aanleren’ van emoties, omdat ik die m’n gehele leven had afgestompt. Hierdoor had ik onder meer zelfmoordgedachten.

Kosten

Voor specialistische GGZ gelden dezelfde voorwaarden als voor de basis-GGZ. De behandeling wordt dus vanuit de basisverzekering vergoed, maar je moet rekening houden met het eigen risico. Specialistische GGZ kost per jaar dus tussen de 385 en 885 euro.

Ook heb je een verwijzing van de huisarts, bedrijfsarts, medisch specialist of jeugdarts nodig. Dit papiertje is met name belangrijk voor de zorgverzekering, want anders moet je zelf voor de kosten opdraaien.

Tot slot is het belangrijk dat jouw toekomstige psychiater, psycholoog of instelling een contract heeft met de zorgverzekeraar. Wanneer de twee niet met elkaar samenwerken draai je misschien zelf (deels) voor de kosten op.

Heb je een burn-out?

Steeds meer mensen hebben last van een burn-out. Het is daarom opvallend dat de behandeling hiervan niet onder de basisverzekering valt. Medisch gezien valt een burn-out namelijk onder de aanpassingsstoornissen, en is het dus geen psychisch probleem. Dit is vervelend, want de behandeling moet je hierdoor zelf betalen. Medicijnen worden wel vanuit de basisverzekering vergoed, maar let op het eigen risico.

Een burn-out wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering, maar er zijn manieren om de (financiële) pijn te verzachten. Sommige aanvullende verzekeringen vergoeden bijvoorbeeld mindfulness-cursussen. Hierin staat omgaan met stress en bewust zijn van gedachten centraal. Mensen met een burn-out hebben hier mogelijk baat bij. Wellicht weet je huisarts nog een goede cursus die mogelijk helpt bij het herstellen van je burn-out.

Hoe zit het met antidepressiva?

Krijg je antidepressiva voorgeschreven door je psychiater? Dan ligt het eraan of deze wordt vergoed door de basisverzekering. Zorgverzekeraars vergoeden alleen medicijnen die in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) zijn opgenomen. Op de website medicijnkosten.nl kun je zien of een medicijn hierin is opgenomen. De meeste antidepressiva worden vergoed, maar soms moet je wel een eigen bijdrage betalen. Let ook op je eigen risico.

Lees ook: Al je problemen over door een pilletje? Jongeren over hun ervaringen met antidepressiva

Alternatieve geneesmiddelen

Alternatieve geneesmiddelen zoals acupunctuur worden nooit door de basisverzekering vergoed. Dit komt omdat de wetenschappelijke werking van dergelijke alternatieve geneeswijzen niet is bewezen. Mocht je hier baat bij hebben doe je er dus verstandig aan een goede aanvullende verzekering af te sluiten. Indien jouw alternatieve geneeswijze onder deze dekking valt, hoef je geen eigen risico te betalen. Maar, de precieze invulling van een aanvullende verzekering verschilt per partij. Op Geld.nl vind je een overzicht van alle verzekeraars en hun aanvullende verzekeringen.

Zorgverzekering afsluiten

Ga je een nieuwe zorgverzekering afsluiten? Via onderstaande vergelijker kun je snel en makkelijk jouw ideale pakket samenstellen. Klik je op een van onderstaande links, krijgen wij een kleine commissie terwijl jij hetzelfde betaalt. Op die manier kun je onze missie -het doorbreken van het stigma op mentale gezondheidsproblemen- ondersteunen, zonder dat het jou extra kost.