Bevroren kun je niet terugvechten: over hoe 70% bevriest bij seksueel misbruik

Wanneer iemand #MeToo zegt, weet bijna iedereen gelijk waarover het gaat. De slogan ‘Me Too’ werd in 2017 wereldberoemd, nadat talloze slachtoffers van seksueel misbruik de hashtag gebruikten om hun ervaringen te delen. Dit is inmiddels drie jaar geleden en nog steeds lijkt het onderwerp een taboe te zijn.

Zo laat het inmiddels opgeheven Instagram-account @abusers_nl zien hoe slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag hier vaak stil over bleven. Vragen als ‘Wat zouden mensen over mij denken?’ en ‘Wat als ik niet geloofd zou worden?’ zorgen ervoor dat velen liever zwijgen dan spreken.

Dit Instagram-account wilde een veilige plek vormen waar de verzwegen verhalen wel worden geloofd. Het zorgde voor veel ophef, wat in mijn ogen maar al te goed illustreert waarom het zo lastig is om erover te praten.

Stigma en ongeloof omtrent seksueel misbruik

Op @abusers_nl werden verhalen gedeeld van mensen die zeggen slachtoffer te zijn geweest van seksueel misbruik. Inmiddels is het account uit de lucht, omdat de oprichter door de vele bedreigingen zich niet veilig voelde om hiermee door te gaan. In een artikel van VICE vertelt de oprichter het account te zijn gestart, om een veilige plek te creëren voor slachtoffers waar ze wel geloofd worden.

Binnen een week tijd kreeg het account 12.000 volgers en stroomden de ervaringen van slachtoffers binnen. Vervolgens plaatste @abusers_nl de verhalen op de Instagram-pagina. Ik vind het mooi om te lezen dat verhalen die lang waren verzwegen dankzij het account toch naar buiten worden gebracht. Wat me echter opvalt is dat slachtoffers hun verhaal alleen in anonimiteit kwijt durven.

De voorkeur om anoniem te blijven is niet zonder reden. OneWorld kopt in een vergelijkbaar artikel over het beladen Instagram-account de titel ‘Slachtoffers van seksueel misbruik zijn nergens veilig’.  Slachtoffers kunnen rekenen op ongeloof en stigma: mensen die in reguliere media met naam hun verhaal doen, ontvangen dikwijls negatieve reacties.

Naast dat er veel ongeloof is doordat er vaak een gebrek aan bewijs is, is er ook sprake van stigmatisering van slachtofferschap. Een slachtoffer van seksueel misbruik wordt gauw als ‘beschadigd’ of ‘getraumatiseerd’ bestempeld.

[stag_image style=”no-filter” src=”https://www.commen.nl/wp-content/uploads/2020/07/charles-deluvio-zcUV-tytFT0-unsplash-small.jpg” alignment=”none” url=””]

Foto door Charles Deluvio via Unsplash

Lees ook: Corona-eenzaamheid treft jongeren: “Voel me alleen maar slechter”

Let’s Talk About Yes

Terwijl ik dit schrijf moet ik bekennen dat die stigmatisering mij er ook lang van heeft weerhouden om mijn eigen ervaring met seksueel grensoverschrijdend gedrag te delen. Ik snap eigenlijk heel goed waarom mensen alleen in anonimiteit hun verhaal durven te delen. Ikzelf voelde en voel nog steeds schaamte voor wat mij is overkomen. Alsof ik een zwak persoon ben, die dit zomaar heeft laten gebeuren. Terwijl ik mezelf juist als een sterk en autonoom wezen zie. De campagne van Amnesty International liet me echter op een andere manier naar mijn ervaring kijken.

De #LetsTalkAboutYes campagne van Amnesty International is geïnitieerd om de huidige Nederlandse wet te veranderen. Volgens de Nederlandse wet is er namelijk pas sprake van verkrachting als er geweld of dwang is. Een nieuw wetsvoorstel van Minister Grapperhaus maakt seks zonder instemming wél strafbaar, maar in mindere mate en noemt het geen verkrachting: hij noemt dit seks tegen de wil. Een onderscheid maken tussen seks tegen de wil en verkrachting doet geen recht aan het slachtoffer, vindt Amnesty International.

Het overgrote deel van Nederland is het hiermee eens. Uit nieuw onderzoek door I&O Research blijkt dat ruim 76% van de Nederlandse bevolking vindt dat seks zonder instemming ook verkrachting is. De huidige wet geeft het gevoel: ‘Het valt wel mee, het was maar seks tegen de wil’, aldus een slachtoffer van verkrachting.

Sterker nog, het schijnt dat 70 procent van de slachtoffers bevriest uit angst volgens het rapport van I&O Research. Naast een mogelijke flight or fight response blijkt dus de meerderheid een freezing response te hebben. Bevroren kun je niet terugvechten. Dit maakt de verkrachtingswet van Grapperhaus schrijnend en doet geen recht aan slachtoffers van seksueel misbruik.

De relatie met mijn lijf na seksueel misbruik

Toen ik las dat 70 procent van de slachtoffers bevriest uit angst, vielen voor mij de puzzelstukjes op hun plaats. Ik heb heel lang gedacht dat ik iets had kunnen doen, me ertegen had moeten verzetten. Echter, ik kon niks anders dan bevriezen en het maar laten gebeuren. Dit maakt mij niet zwak, dit maakt mij menselijk. Het is een menselijke reactie om uit angst te verstijven wanneer zoiets je overkomt.

Dit heeft voor mij de drempel verlaagd om er niet langer over te zwijgen. Lange tijd heb ik er nooit wat over gezegd en het seksuele misbruik verkleind in mijn hoofd. Ik geloofde namelijk zelf haast niet dat dit was gebeurd, vooral omdat het een goede vriend was. Ik maakte er een ander verhaal van, om het van me af te kunnen zetten. Maar ik merk dat ik hiermee mezelf tekort heb gedaan.

[stag_image style=”no-filter” src=”https://www.commen.nl/wp-content/uploads/2020/07/ardalan-hamedani-_h3j4ZrkSJM-unsplash-small.jpg” alignment=”none” url=””]

Foto door Ardalan Hamadani via Unsplash

Het heeft veel impact op mijn eigen relatie met intimiteit gemaakt. Ik werk nog steeds aan het herstellen van de relatie met mijn lijf. Ik had moeite met mezelf open te stellen naar andere mensen. Intimiteit toe te staan tussen lichamen. Ik zag het als iets verkeerd, want wat er met me gebeurd is was fout.

Op het moment heb ik dan wellicht geen duidelijke ‘nee’ gegeven, maar mijn stilte door bevriezing was zeker geen ‘ja’. Nu weet ik dat ik me er niet voor hoef te schamen en dat het niet mijn schuld was. Zoals de campagne van Amnesty International laat zien, ga je op zo’n moment in overlevingsstand.

Lees ook: Hoe ik in bed belandde met mijn behandelaar

Wat kun jij doen bij seksueel misbruik?

Met enige twijfel om dit artikel te publiceren, weegt de urgentie van mijn boodschap toch zwaarder. Ergens ben ik nog steeds bang voor wat anderen van mij zullen denken. Het gaat echter niet om mijn verhaal: het gaat erom dat álle verhalen gehoord worden en dat elke grens die wordt overschreden er één te veel is. Met mijn openheid probeer ik schaamte en stigmatisering tegen te gaan.

Ik wil geen medelijden of als ‘beschadigd’ worden bestempeld. Mijn wens is dat mensen gaan leren van de verhalen die worden verteld en dat de bevragingscultuur omgezet wordt naar een luistercultuur. Ik hoop dat reacties als ‘Wat had je aan?’, ‘Wat heb jij zelf gedaan op dat moment?’ en ‘Kan je het bewijzen?’ veranderen in reacties als ‘Je hoeft je niet te schamen’, ‘Het is niet jouw schuld’ en ‘Ik zie en geloof je’.

[stag_image style=”no-filter” src=”https://www.commen.nl/wp-content/uploads/2020/07/melodie-descoubes-KrV4hP-TP2Q-unsplash-small.jpg” alignment=”none” url=””]

Foto door Melodie Descoubes via Unsplash

Uiteraard wil ik niet ontkennen dat het lastig blijft om over zoiets persoonlijks en pijnlijks te spreken. Ik bewonder het Instagram-account @abusers_nl en de mensen die via de hashtag ‘MeToo’ hun verhaal hebben verteld. Ik wens elk slachtoffer van seksueel misbruik toe een veilige kring te vinden, waarin ze hun ervaring kunnen delen. Het is al verdrietig genoeg om slachtoffer te zijn, laten we het alsjeblieft niet nog zwaarder maken door ongeloof en stigma. In plaats daarvan open het gesprek, bied een luisterend oor en neem elk verhaal serieus.

Nu je toch de tijd hebt genomen voor het lezen van mijn artikel, zou je dan ook een moment willen nemen om een kaartje naar Minister Grapperhaus te sturen? Via deze link kun je een oproep doen aan de minister om de verkrachtingswet aan te passen.

Hieronder heb ik mijn ervaring van me afgeschreven door middel van poëzie en vervolgens in beeld gebracht.

Ben jij zelf slachtoffer van seksueel geweld of misbruik en zoek je hulp? Kijk dan op www.centrumseksueelgeweld.nl  of www.slachtofferhulp.nl of bel met het Centrum Seksueel Geweld op: 0800 0188.

Bezoek www.watkanmijhelpen.nl om verhalen te lezen over wat hulp voor anderen heeft betekend.

Vond je dit artikel interessant? Volg COMMEN. op Facebook, Twitter en Instagram voor meer verhalen over mentale gezondheid, of ontvang al onze artikelen via WhatsApp. Eén keer per maand het beste van COMMEN. in je mailbox ontvangen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!