8 dingen die je herkent als je uit een gebroken gezin komt

De term ‘gebroken gezin’ wordt te pas en te onpas gebruikt, maar waar staat het nou eigenlijk voor? De waarheid is dat er niet één definitie bestaat. Voor de een staat het voor huiselijk geweld, terwijl de ander juist denkt aan emotionele verwaarlozing.

Gebroken gezin kenmerken

Mijn mening is dat het ook helemaal niet uitmaakt wat de definitie precies is. Je gevoelens zijn namelijk terecht. Niemand kan in jouw hoofd kijken, dus is het voor anderen onmogelijk om aan te geven of jij uit een gebroken gezin komt. Er bestaat niet een soort Schaal van Richter waarbij 0 staat voor zonder knuffel naar bed, en een 10 voor zwaar fysiek misbruik.

Hoe dan ook, er zijn wel een paar kenmerken die een hoop mensen uit gebroken gezinnen met zich meedragen. Deze 8 karaktertrekken herken ik bij mezelf, en bij anderen.

1. Je bent een goede bemiddelaar

Jij bent de Dalai Lama van het huishouden. Uit wat voor gebroken gezin je ook komt, er heerste altijd een bepaald soort spanning. Deze stress zweeft als een soort bedwelmende geur door het huis, en iedereen is ervan op de hoogte. Je weet dat de bom ieder moment kan barsten.

Je ouders hebben vaak geen goed woord over voor elkaar, en je hoeft maar één ding te zeggen om deze stortvloed aan scheldwoorden te ontgrendelen. De hele situatie wordt nog een stuk complexer wanneer je broers of zussen hebt die bijvoorbeeld wel bij je moeder langsgaan, maar je vader niet meer spreken.

En jij? Jij hangt er een beetje tussenin. Bij mijn vader wist ik dat nooit over mijn moeder moest beginnen, omdat hij dan gegarandeerd een tirade zou afsteken, en dat vond ik eng. Mijn moeder deed haar best om zich niet met deze relatie te bemoeien, maar ik merkte aan alles wat haar mening was.

Als het dan toch zo ver is dat de olifant in de kamer op tafel komt te liggen is het aan jou de taak om te bemiddelen en de boel te sussen. Jij bent een soort advocaat die tussen je ouders instaat en hun verdediging voert, maar tegelijk ook de aanklager bent. Je leert hierdoor als geen ander het vuur uit situaties te halen en bent een echte mediator.

2. Je bent vroeg volwassen geworden

Wijsheid komt met de jaren, zeggen ze. Dit cliché gaat ook op voor mensen uit een gebroken gezin, maar dan met een voorsprong. Wanneer je vanaf jonge leeftijd te maken krijgt met volwassen problemen moet je namelijk wel opgroeien, of je nu wilt of niet.

Het was daardoor moeilijk om een band op te bouwen met leeftijdsgenoten, omdat ze op een andere wereld leken te leven dan jij. Op maandagochtend waren zij blij met hun gewonnen voetbalpartij, terwijl jij opgelucht was dat er afgelopen weekend geen slaande ruzie was uitgebroken.

3. Je bent een dromer

Wanneer de realiteit heel kut is, is het fijn om weg te dromen. Volwassenen gebruiken hier allerlei middelen voor, maar als kind kon je compleet nuchter al ‘outzonen’. In plaats van elke avond luisteren naar ruzies, onderlinge verwijten en de continue spanning voelen, besloot jij om weg te dromen.

Je had regelmatig last van ‘zone outs’, waarbij alles wat tegen je gezegd werd langs je heen ging. In je gedachten was je op een compleet andere plek en beeldde je allerlei situaties in die vaak totaal niet realistisch waren. Toch gaf enkel de visualisatie al een fijn gevoel. Totdat op je schoolrapport stond dat je beter moest opletten in de les.

4. Je staat altijd ‘aan’

Of je moeder nou bang is om op straat gezet te worden vanwege een huurachterstand, er geen geld is om de wasmachine te repareren of dat je vader in een dronken bui je raam heeft ingegooid: er heerst altijd spanning in een gebroken gezin. Om hiermee om te gaan moet je alert zijn.

Telkens als je een ruimte instapt zoek je naar de kortst mogelijk ontsnappingsroute. Bij iedere persoon maak je een inschatting of je diegene aan zou kunnen, of niet. Je koffer houd je het liefst zo veel mogelijk ingepakt, omdat er altijd een kans bestaat dat je weer moet verhuizen. Je moet altijd ‘aan’ staan en zorgen dat je weg kunt komen.

5. Je zet jezelf op de tweede plaats

Een gezin is eigenlijk hetzelfde als een samenleving, maar dan in het klein. Je hebt bepaalde verplichtingen tegenover elkaar en moet roeien met de riemen de je hebt. Veel mensen uit gebroken gezinnen hebben daarom de neiging om eerst voor anderen te zorgen, en dan pas voor zichzelf. Als kind was je al bezig om jezelf nuttig te maken.

Je zorgt er daarom eerst voor dat anderen te eten hebben en vindt het zelfs ongemakkelijk wanneer ze erop staan dat jij eerst moet opscheppen. Het zorgzame gedrag is af en toe op het irritante af, maar je krijgt een gelukkig gevoel wanneer je voor mensen kunt zorgen. Diep van binnen zit namelijk een verlangen dat er vroeger zo voor jou werd gezorgd. Het gevaar hiervan is dat je geluksgevoel afhangt van anderen, en je kunt nou eenmaal niet iedereen tevreden stellen.

6. “Vertrouw me maar.” Nou nee, bedankt.

Lange tijd kreeg ik de kriebels wanneer iemand over ‘bindingsangst’ begon. Het leek eerder een modewoord, dan een daadwerkelijke aandoening. Nu ik wat ouder ben zie ik hier echter wel de waarheid van in. Als je uit een gebroken gezin komt leer je namelijk al vroeg op jezelf bouwen, en je lot niet te laten afhangen van anderen.

Je bent namelijk al heel vaak teleurgesteld, ook door mensen die plechtig beloofden dit nooit te doen. Van je moeder die zei nooit meer een druppel alcohol te drinken, je broer die je zou komen ophalen van schoolreisje tot aan je vader die zei altijd voor je klaar te staan. Mensen beloven een hoop, maar maken bun woorden zelden waar.

Het is daarom ontzettend lastig om mensen op hun woord te geloven. Een intensieve (liefdes)relatie aangaan is dan ook niet zozeer een kwestie van op je gevoel afgaan, maar hele rationele beslissingen maken. Je weet dat die persoon je ooit gaat kwetsen, dus maak je een inschatting van hoe het gaat gebeuren, en of je hier trek in hebt. Je leert vertrouwen op je hersenen en raakt vervreemd van je gevoelens.

7. Je leest mensen als een baas

Ik merk alles op. Van de lichaamshouding van mensen, een mouw die nét iets anders is opgestroopt dan de ander, gespannenheid in schouders tot aan waar iemand heenkijkt tijdens een gesprek. De woorden die mensen gebruiken zijn een reflectie van zichzelf.

Heeft iemand het vaak over anderen hun uiterlijk? Dan is diegene daar dus in geïnteresseerd, en mogelijk een beetje onzeker over zijn/haar eigen verschijning. Heeft iemand de neiging om anderen altijd naar beneden te halen? Dan is diegene waarschijnlijk jaloers.

Deze techniek heb ik door de jaren heen ontwikkeld omdat mijn vader op ieder moment emotioneel kon uitbarsten. Op een gegeven moment begon ik de voortekenen van deze uitbarsting te herkennen. Hij begon kortere zinnen te maken, meer naar de rechterkant van z’n stoel te hangen en meer vanuit de borst te ademen. Tijd om weg te wezen.

8. Je hebt een minderwaardigheidscomplex

De eerste keer dat een meisje mij de liefde verklaarde was ik met stomheid geslagen. Tijdens de eerste tien afspraakjes had ik continu het idee dat ze misschien in de war was, en dat ik in een of andere hele leipe aflevering van Banana Split zat. Ik keek nog net niet achter iedere deur in de hoop Frans Bauer te treffen, maar het scheelde weinig.

Het kwam gewoon niet in mij op dat iemand mij daadwerkelijk leuk zou kunnen vinden. Als jongste kind uit een gezin van vier voelde ik me namelijk altijd kansloos. Ik kon niet zo goed koken als mijn zussen, was niet zo handig als mijn broer en bracht ook geen geld in het laatje, zoals mijn moeder.

Hierdoor ontwikkelde ik een geweldige bewijsdrang en liet ik mijn eigenwaarde afhangen van prestaties. Bovendien dacht ik dat ik hiermee vrouwen zou imponeren. Zo hoog mogelijke cijfers halen, veel geld verdienen en biceps oppompen. Wat bleek? Vrouwen worden op je verliefd omdat ze van je gezelschap genieten, en niet omdat 110 kilogram bankdrukt.

Vond je dit artikel interessant? Volg COMMEN. op Facebook, Twitter en Instagram voor meer verhalen over mentale gezondheid. Heb je geen social media of geen zin om ons te volgen? Blijf op de hoogte van onze laatste artikelen via een snelkoppeling op je telefoon of schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang één keer per maand een mail met onze beste artikelen.