Het drukke jongetje in de klas. De collega die altijd te laat komt. Je chaotische partner die altijd alles kwijt is. Veel mensen kennen wel iemand met ADHD. Maar klopt dit beeld ook? Wist je bijvoorbeeld dat je ADHD lang niet altijd aan de buitenkant ziet? Bij de vorm ADD is het zichtbaar drukke gedrag vaak afwezig. Dat je druk moet zijn om ADHD te hebben, klopt dus niet. In dit artikel vertel ik je er meer over.
Mensen beschrijven mij als een rustig, bescheiden persoon. Ik kijk in onbekende situaties graag eerst even de kat uit de boom. Toch heb ik ADHD. Ik was 27 jaar toen ik de diagnose ADD kreeg. Dit is een vorm van ADHD. Een diagnose op je 27e is vrij laat, maar niet ongewoon. Met name ADD kan lastig te herkennen zijn. Daarnaast laten vrouwen vaker sociaal wenselijk gedrag zien en camoufleren zij sneller (ongewenste) kenmerken.
Na mijn diagnose verdiepte ik mij uitgebreid in ADHD. Ik dacht namelijk wél dat je druk moest zijn om ADHD te hebben. Spoiler alert: ik had het fout. De komende alinea’s neem ik jullie graag mee in wat ik ontdekte over deze diagnose.
Lees ook: Heb ik ADHD of autisme? Waarom de grens moeilijk te trekken is
De symptomen van ADHD
Als eerste ontdekte ik dat ADHD uit twee categorieën bestaat. Dit zijn onoplettendheid en hyperactiviteit/impulsiviteit. Beide categorieën omvatten meerdere symptomen.
Bij symptomen van hyperactiviteit/impulsiviteit kun je denken aan: druk gedrag, niet stil kunnen zitten, veel praten en dingen doen zonder er over na te denken. Dit kwam overeen met mijn beeld van ADHD. Ik herkende mijzelf hier niet heel goed in. Ik denk bijvoorbeeld goed na over mijn acties en ik ben niet bepaald druk te noemen. Althans, niet vanaf de buitenkant gezien. Voorbeelden van symptomen van de categorie onoplettendheid zijn: dingen vaak kwijt zijn, niet opletten als iemand je iets vertelt en snel afgeleid zijn.
Natuurlijk zijn er nog veel meer symptomen. Om een diagnose ADHD te krijgen moeten er meerdere symptomen aanwezig zijn. Daarnaast moeten de symptomen herkenbaar zijn op meerdere gebieden in je leven en moet je hier zelf ook hinder van ondervinden. Heeft een kind alleen symptomen op school? Dan voldoet die dus eigenlijk al niet aan de criteria. Een diagnose krijg je dus niet – zoals ze wel vaak zeggen – bij een pakje boter.
Verschillende vormen van ADHD
Naast de twee categorieën met symptomen, bestaan er drie vormen – of typen – van ADHD. De bekendste is het gecombineerde type. Hierbij heeft iemand last van de symptomen van béide categorieën. Het tweede type heeft overwegend last van de symptomen van hyperactiviteit/impulsiviteit. Tot slot heb je dan nog het type ADD. Hierbij heb je overwegend last van de symptomen van onoplettendheid.
Verschillen tussen ADD en ADHD
Het kan wat verwarrend zijn dat ADD onder ADHD valt, want op het oog lijkt het namelijk best verschillend.
Zoals je misschien al had opgemerkt, ontbreekt bij ADD een letter. Dit is de “H” van hyperactivity, wat slaat op de gelijknamige categorie. ADHD heet voluit attention deficit hyperactivity disorder, oftewel je hebt een aandachtstekort én hyperactiviteit.
In plaats van druk gedrag kom je met ADD eerder afwezig of dromerig over, omdat er nog steeds een aandachtstekort is, maar geen hyperactiviteit. Toch zit er vaak wel drukte ín het hoofd. Denk aan heel veel gedachten en snel denken. Dit is dus veel minder zichtbaar voor de buitenwereld.
ADD is het enige type dat vooral last heeft van de symptomen van onoplettendheid. Je concentreren en het organiseren van taken kan bijvoorbeeld moeilijk zijn. Ook overprikkeling is een veelvoorkomende klacht.
Ook interessant: Concentreren kun je leren?
Waarom een diagnose belangrijk kan zijn
Mensen met ADHD die niet, of op late leeftijd, worden gediagnostiseerd, lijden hier vaak meer onder. De opeenstapeling van frustratie over je eigen gedrag kan zorgen voor een negatieve denkspiraal. Depressie, een laag zelfbeeld en angststoornissen kunnen het gevolg zijn.
Voor mij was dit erg herkenbaar. Ik wilde perfect overkomen, of op zijn minst normaal. Maar ik kon hier niet écht aan voldoen. Ook voelde ik mijn grenzen slecht aan, ging er overheen en vroeg meer van mezelf dan ik aankon.
In 2019 kreeg ik mijn diagnose naar aanleiding van een hoop andere klachten. Voor mij was het een opluchting. Eindelijk had ik een verklaring voor de dingen die niet lukten of die mij abnormaal veel energie kosten. Zo voelde ik mij vaak gefrustreerd over mijn drukke hoofd, mijn onrust, chaos en mijn soms heftige emoties.
Wel was ik bang voor de reactie van anderen. Mijn ADD viel namelijk aan de buitenkant niet op. Ik ben perfectionistisch en ik kan goed mijn ‘gebreken’ voor anderen camoufleren. Dit maakte dat ik bang was dat andere mensen mij een aansteller zouden vinden. Of dat ze dachten dat ik geen ADHD kon hebben en gewoon aandacht wilde. Maar uiteindelijk zorgde mijn diagnose voor meer begrip voor mezelf. En dat is het belangrijkste.
De positieve eigenschappen van ADHD
Mezelf veranderen kan ik niet. Wel heb ik geleerd mezelf beter te accepteren en positiever te denken. Dat ik zes instrumenten kan bespelen en elf verschillende sporten heb gedaan zie ik nu als een kracht. Eerder vond ik mijn wisselende interesse maar irritant. Nu denk ik nu meestal: “Ik ben gewoon een enthousiast persoon met een brede interesse!”
Met ADHD heb je vele mooie kwaliteiten, zoals creativiteit, enthousiasme en bevlogenheid. En wist je dat je met ADHD ook een gratis superkracht krijgt? De hyperfocus is kenmerkend voor mensen met ADHD. Een hyperfocus ontstaat bij het doen van een taak die de interesse grijpt, zoals dat vaak bij hobby’s zo is. Je hebt dan een extreem verhoogde focus op de taak. Het is dus een soort opperconcentratie!
Iemand met een hyperfocus kan in korte tijd heel veel gedaan krijgen. Ook stress en tijdsdruk zorgen bij mij voor een hyperfocus. Soms ga ik zó in een taak op dat ik het niet hoor als je mijn naam roept. Voor iemand zoals ik, die erg gevoelig is voor prikkels, kan dit best handig zijn!
Lees ook: Interview: Hoe is het om een relatie te hebben met een ADHD’er?
Uiteindelijk heeft iedereen zijn eigen profiel met kenmerken. ADHD is hier slechts een deel van. Met ADHD ben je dus niet alleen maar een druk persoon. Je bent gewoon jezelf!
Vond je dit artikel interessant? Volg COMMEN. op Facebook, Twitter en Instagram voor meer verhalen over mentale gezondheid, of ontvang al onze artikelen via WhatsApp. Eén keer per maand het beste van COMMEN. in je mailbox ontvangen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!