We hadden het liever op een andere manier gebracht, maar: ook jij bent autistisch. Dit klinkt misschien fel, maar het is de harde waarheid. Of toch niet? Volgens mij ligt de waarheid in het midden. Oftewel: je bent parttime-autist.
De laatste jaren is er steeds meer bekend geworden rondom autisme. Meer mensen ontvangen de diagnose, waardoor sommigen gekscherend zeggen dat het lijkt alsof “iedereen tegenwoordig autistisch is”. Om maar direct met de deur in huis te vallen: dat is ook zo. Schokkend? Of wist je dit stiekem al? Zo ja: gefeliciteerd! Je behoort tot een select groepje.
Een ontwikkelingsstoornis
Autisme is namelijk een pervasieve ontwikkelingsstoornis. Hierbij ontwikkelt een kind zich niet zoals de norm voorschrijft, bijvoorbeeld als gevolg van omgevingsfactoren of biologische aanleg. Ook een ‘afwijkende’ opvoeding, heftige levensgebeurtenis of medische afwijking kunnen roet in het eten gooien.
Je voelt hem misschien al aankomen: vrijwel iedereen maakt tijdens zijn/haar kinderjaren wel iets mee dat niet binnen de norm valt. Het verschil tussen mensen mét autisme en mensen zonder, is dat deze afwijkingen bij de eerste groep “diep doordringend” zijn, ofwel pervasief. Dit betekent dat het invloed heeft op je hele functioneren, je hele leven lang.
Ik kan rustig tegen mensen in mijn omgeving zeggen: “Doe toch niet zo autistisch!” Vaak wordt er dan gelachen, omdat juist ik degene ben met autisme. Alhoewel zij de diagnose niet hebben, herken ik toch veel van mijn symptomen in hun gedrag. Ook als ze het zelf niet eens doorhebben.
Waar: iedereen heeft autistische trekjes
Eigenlijk is het heel logisch dat ik autistische trekjes bij anderen tegenkom. Autisme wordt immers vaak omschreven als de situatie waarin je bepaalde kenmerken en eigenschappen enorm overontwikkeld, en anderen juist te weinig. Het verschil met ‘normale’ mensen is dat dit gegeven je dagelijks functioneren belemmert.
Als voorbeeld kun je denken aan boodschappen doen. Daar waar de één rustig met zijn karretje door de supermarkt struint, is het voor mij een hele opgave: er zijn overal prikkels, irritante bliep-geluiden en harde achtergrondmuziek. Het prikkelarm-uurtje van de Albert Heijn juich ik dan ook toe.
Nu valt er natuurlijk wat te zeggen voor het feit dat ieder mens sterke, en minder sterke kanten heeft. De conclusie dat iedereen autisme heeft is dan ook té makkelijk: zo simpel is het niet. Zoals eerder gezegd belemmert autisme namelijk in je dagelijks functioneren. Dit kun je niet uitzetten wanneer je er klaar mee bent, maar is altijd aanwezig.
Lees ook: Ik heb autisme, ook al zie je dat niet aan mij
Niet waar: iedereen heeft autisme
Dit is volgens mij hét cruciale verschil tussen wel of geen autisme hebben: hoeveel last heb je ervan? Wie heeft opgelet weet nu precies wat pervasief betekent, namelijk ‘doordringend’.
Iedereen vertoont dus autistische trekjes, en heeft daarmee een klein stukje autisme in zich. Bovendien kan dit mensen in de weg zitten, al is het niet zo makkelijk om de diagnose in de wacht te slepen. Je krijgt namelijk pas een labeltje bij voldoende kenmerken, als het al vanaf jongs af aan aanwezig is én als het je leven ook daadwerkelijk op een hinderlijke wijze beïnvloedt.
Teleurgesteld dat je geen kans maakt op het ‘gouden’ labeltje van autisme? Niet getreurd: volgens mij zou je het toch niks vinden. Gelukkig kun je aan de slag met dat kleine beetje autisme, dat bovendien nog veel praktischer is ook. Zie het als parttime-autist zijn, enkel op de momenten waarop het jou uitkomt. Maar: niet te vaak hé, anders wordt autisme zo normaal.