Veel mensen gaan rond hun 18e studeren en toevallig is dit ook een leeftijdsfase waarop personen vaak voor het eerst te maken krijgen met psychische klachten. Je ervaart een hoop nieuwe dingen, krijgt er verplichtingen bij en moet ondertussen ook nog studeren. ‘Er staat zoveel druk op de ketel dat studenten het daar moeilijk mee hebben’.
Het zijn de woorden van Peter Drost, eigenaar van de huisartsenpraktijk op de studentencampus van Utrecht. Niet alleen prestatiedruk zorgt voor problemen. Ook FOMO, studiestress en eventuele eerdere mentale problemen hebben invloed op je welzijn. Uit recent onderzoek van Hogeschool InHolland blijkt dat maar liefst 1 op de 3 studenten kampt met psychische klachten.
Bovenal is je studententijd een periode van verandering. Je stapt uit de beschermde wereld van de middelbare school en betreedt de groots opgezette hogeschool of universiteit, waar je geheel anoniem door het leven kunt gaan. Je ontwikkelt je daardoor als persoon, maar dit gaat meestal niet zonder slag of stoot.
Veel mensen gaan voor het eerst op zichzelf wonen, krijgen vrijheid in hun planning, beginnen met uitgaan en worden blootgesteld aan verleidingen zoals drugs. Daarnaast vinden veel studenten het steeds belangrijker om snel klaar te zijn met hun opleiding vanwege het risico op hoge schulden. ‘De druk op studenten wordt steeds groter’, zegt Peter Vonk, studentenhuisarts aan de Universiteit van Amsterdam (UvA).
Dankzij al deze veranderingen zijn studenten kwetsbaar voor mentale problemen. Hierdoor is het een goede leeftijdsfase om je bewust te worden van je eigen psychische gesteldheid, en eventueel professionele hulp in te schakelen. Gelukkig heeft vrijwel iedere hogeschool of universiteit tegenwoordig een punt waar je terecht kunt als je vastloopt, mentale problemen hebt of op een andere manier ondersteuning nodig hebt.
Zelf heb ik ook rond mijn twintigste voor de eerste keer vrijwillig professionele hulp gezocht: ik ging naar een psycholoog. Dit deed ik zonder mijn school in te schakelen, wat achteraf gezien een domme beslissing was. In dit artikel leg ik daarom uit hoe je als student de stap naar professionele hulpverlening zet, en wanneer je dit doet.
Vind je studentenpsycholoog
Er zijn meer dan genoeg mogelijkheden om als student hulp te zoeken, al zul je soms even geduld moeten hebben. Dankzij de toegenomen aandacht voor psychische problemen zijn er namelijk wachtrijen ontstaan. ‘De psychologen zijn niet aan te slepen’, zegt studentenhuisarts aan de Universiteit Twente Cees Jansen. Weet echter dat de mogelijkheden er wel zijn.
Check dit document voor een overzicht van de studentenpsychologen voor alle grote hogescholen en universiteiten in Nederland. Houd rekening met een gemiddelde wachttijd van 8 weken voordat je met een behandeling aan de slag kunt. Zoek in de tussentijd naar iemand die op je let.
‘Dit kan een vriend, je ouder(s), een huisgenoot of simpelweg een sportmaatje zijn’ zegt Jansen. Het gaat erom dat iemand weet dat je met therapie bezig bent en hier af en toe naar vraagt. Deze persoon moet je vooral aanmoedigen zodat je er niet alleen voor staat. Bovendien zorgt het voor een positieve soort groepsdruk. Jansen: ‘Wanneer je je maatje tegenkomt vraagt deze bijvoorbeeld naar hoe lang je nog moet wachten, of hoe de therapie is gegaan.’
Mocht er niemand in je omgeving zijn die deze taak voor je kan vervullen dan kun je bijvoorbeeld via social media naar een steungroep zoeken. Op Instagram zijn tal van zogenoemde ‘recovery’-accounts die elkaar steunen in het oplossen van mentale problemen, en hier met elkaar over praten.
In mijn geval had ik een kickboks-vriend achter de hand die regelmatig aan mij vroeg hoe het met mij ging. Als je wekelijks elkaars zweet van het gezicht afslaat en hoofd vastpakt tijdens het knieën bouw je snel een band op. Deze jongen vroeg om de zoveel tijd hoe het met mijn therapie ging. Hierdoor was hij een bron van steun en doorzettingsvermogen, ook al had hij dit zelf niet eens zo door.
Wanneer heb je psychische problemen?
Als je nog nooit hulp hebt gezocht voor psychische problemen, is het lastig om het moment te bepalen waarop je echt hulp moet zoeken. Mentale klachten hebben vaak een aanloopperiode: het komt niet vaak voor dat je van de een op andere dag totaal depressief wakker wordt, terwijl je gisteren nog helemaal positief in het leven stond.
Let daarom op jezelf. De meeste mensen zullen gevoelens van hopeloosheid, verdriet, angst of boosheid wel herkennen, maar weet je ook het moment te bepalen wanneer je interesse in een hobby verliest? Dit kan namelijk net zo goed een symptoom van mentale problemen zijn, net zoals sneller geïrriteerd raken, concentratieverlies en isolatiedrang.
Daarnaast merkt je omgeving vaak eerder dat het slecht gaat dan jij zelf. Krijg je bijvoorbeeld van mensen te horen dat je snel opgefokt raakt, mensen niet laat uitpraten of bijna nooit meer mee gaat stappen met de rest van je vrienden? Ook dan kan er meer aan de hand zijn dan je zelf misschien denkt.
Zuipen en drugs
Daarnaast verliezen sommige mensen zich in het drinken van alcohol en het gebruiken van drugs. De stoffen werken verdovend en zijn daarom geliefd onder mensen met mentale problemen die vaak de drang voelen om te vluchten. Gelegenheidsdrinken is niet erg, maar als je alcohol nodig hebt om in sociale situaties te presteren is het beter om hulp te zoeken.
Wanneer je bijvoorbeeld mensen niet durft aan te spreken zonder een slok op, dan is er wellicht meer aan de hand. Hetzelfde geldt voor wanneer je wel afspraken met jezelf maakt wat betreft alcohol en drugs, maar je je hier niet aan kunt houden. Als je die persoon bent die elke zaterdag weer tegen zichzelf zegt dat ‘ie vanavond niet gaat drinken, maar aan het eind van de avond toch weer bezopen zijn fiets kwijt is, moet je zeker weten eens je drinkgedrag gaan analyseren.
Ga daarom voor jezelf na waarom je drinkt, en voor wie. Ik ben nooit een problematische drinker geweest, maar heb wel overmatig veel gedronken toen ik zestien was. Achteraf gezien deed ik dit omdat de rest het ook deed, en ik niet buiten de boot wilde vallen. Nu ik wat ouder ben drink ik een stuk minder, alhoewel groepsdruk soms nog steeds invloed op mij heeft waardoor ik alsnog dronken word, zonder dat ik het eigenlijk wil. Dit is niet direct problematisch, maar wel als het vaker gebeurt.
Wacht niet langer dan twee weken
Het is dus heel lastig om hét exacte moment te bepalen waarop het verstandig is om professionele hulp te zoeken. Vertrouw daarom op je instincten en onthoud: better safe than sorry. Je kunt beter de stap naar professionele hulpverlening wél maken, waaruit blijkt dat je ‘gewoon’ in een tijdelijke dip zat, dan dat je op je studentenkamer wegkwijnt.
Over het algemeen adviseren professionals om symptomen van mentale problemen niet langer dan twee weken te laten duren.
Het is nooit verkeerd om hulp te zoeken
Daarnaast moet je onthouden dat er geen schaamte is in het zoeken van professionele hulp, iets waar ik lange tijd mee heb geworsteld. Ik zag mijn eigen problemen als ‘niet ernstig’ genoeg, en had het idee dat anderen de hulp beter konden gebruiken. Heel nobel natuurlijk, maar wel funest voor je eigen mentale welzijn.
Je hoeft daarom absoluut niet depressief te zijn of een beroerd verleden te hebben voordat je het ‘recht’ hebt om naar een psycholoog te stappen. Ook wanneer je niet lekker in je vel zit, relatieproblemen hebt of met levensvragen rondloopt kun je altijd bij professionele hulpverleners terecht. Nederlanders zeuren een hoop, maar qua gezondheidszorg hebben we het best wel goed voor elkaar. Maak daar dus gebruik van: niemand veroordeelt je erom.
- ADHD & ADD
- Angststoornis
- Anorexia
- ASS
- BED
- Boekrecensies
- Borderline
- Boulimia
- Burn-out
- Column
- Dagelijks leven
- Depressie
- DIS
- Dood & Rouw
- Drang & Dwang
- Drangstoornis
- Dwangstoornis
- Eenzaamheid
- Eetstoornis
- Geen categorie
- Herstel
- Interviews
- Koopgids
- Kopzorgen
- Lichaam & Geest
- Liefde & relaties
- Maatschappij
- Medicatie
- Mijn Rouwe Reis
- Naasten
- Narcisme
- Perfectionisme
- Persoonlijkheidsstoornis
- Pesten
- Piekeren
- Psychologie
- PTSS
- Schizofrenie
- Seks
- Social media
- Stempels
- Stress
- Studentenleven
- Therapie en zorg
- Trauma
- Vriendschap
- Zelfbeschadiging
- Zelfmoord