“‘Mensen die medicijnen voor hun depressie nemen, zeggen tegen me: ‘Sinds ik met die medicijnen begonnen ben, herinner ik me mijn dromen niet meer.'” Over de link tussen antidepressiva en slapen.
De link tussen antidepressiva en slapen
Iedereen weet dat slapen belangrijk is. Sterker nog: je kunt het gewoon zelf voelen. We kennen allemaal het klotegevoel na een slechte nacht. Je bent moe, lusteloos, gaar, alles is teveel herrie, iedereen is irritant en je blijft het liefst de hele dag onder de koffieautomaat hangen. Maar slaaptekort heeft op lange termijn nog veel grotere impact. Zo heb je een groter risico op onder meer diabetes, hart- en vaatziekten, kanker én depressie.
Over dat laatste gaan we het hebben. Om te begrijpen hoe dat komt moeten we eerst weten wat slaap is. Inmiddels mag bekend zijn dat slaap bestaat uit REM-slaap en non-REM-slaap. Dat laatste zorgt vooral dat je de volgende dag lichamelijk het mannetje of vrouwtje weer bent, terwijl de REM-slaap voor het geestelijke herstel zorgt.
Tijdens de REM-slaap zijn je hersenen heel actief en zorgen ze ervoor dat gedachten, herinneringen en emoties op een juiste manier worden verwerkt en opgeslagen. Dat gebeurt vaak door middel van dromen. ‘De functie van dromen is dat ze je helpen de emoties te uiten die gewoon te heftig zijn. Dromen hijsen een rode vlag en zeggen: ‘hé, hier is een kwestie die nog niet afgehandeld is’, legt Clare Johnson, voorzitter van de International Association for the Study of Dreams, uit aan Reader’s Digest.
Lees ook: Interview: De mensen die vanwege een depressie met school stopten
Slaaptekort kan leiden tot depressie
Als je te weinig slaapt, krijg je voornamelijk een tekort aan de REM-slaap, omdat deze met name richting het einde van je nachtrust een groot deel van de slaapcyclus omvat. Daardoor herstelt je lichaam wel, maar je brein heeft niet alle emoties en gedachten in de juiste vakjes kunnen plaatsen.
Een chronisch slaaptekort heeft lichamelijk veel impact, maar gooit vooral je brein in de war, met alle gevolgen van dien. Je functioneert bijvoorbeeld slechter, je raakt verstrooid, je vergeet veel, bent lusteloos, rusteloos en je creativiteit loopt harder achteruit dan Usain Bolt vooruit. Dat laatste kan ik persoonlijk bevestigen. Lang verhaal kort: alle wegen leiden naar depressie, als je het lang genoeg volhoudt.
Word je eenmaal gediagnosticeerd met depressie, dan krijg je vaak binnen no-time pillen voorgeschreven: antidepressiva. Klinkt als een goed plan, maar in ons eerdere stuk over antidepressiva werd al duidelijk dat deze pillen maar bij een klein deel van de patiënten werkt. Volgens een voormalig huisarts slechts bij twee procent van de gebruikers. Ook lichtten we in dat artikel uit dat je door antidepressiva juist in een vicieuze cirkel van bijvoorbeeld angst of suïcidale gedachten.
Ook interessant: Hét verschil tussen een burn-out en een depressie
Antidepressiva remt REM-slaap en daarbij geestelijk herstel
Die vicieuze cirkel is bij slaap echter niet anders. Van depressie zelf kun je nachtenlang wakker liggen, maar ook als je de bijsluiter van antidepressiva voor de verandering eens wél leest, kom je snel ‘slapeloosheid’ tegen. Daarbij komt nog eens dat het medicijn de REM-slaap en het aantal dromen zwaar onderdrukt. Dat betekent dat je al die zware emoties en negatieve gedachten van de hele dag ’s nachts ook nog eens niet weet te verwerken. Of, om in de woorden van IASD-voorzitter Johnson te spreken: de rode vlag wordt niet meer gehesen.
‘Mensen die medicijnen voor hun depressie nemen, zeggen tegen me: ‘Sinds ik met die medicijnen begonnen ben, herinner ik me mijn dromen niet meer. Ik droomde vroeger heel levendig en die medicijnen onderdrukken mijn dromen’, zegt Johnson. Het herinneren van je dromen is niet belangrijk, het dromen zelf wel. Zonder dromen ga je je gedachten en gevoelens nooit een plekje kunnen geven.
Lees ook: Een omgekeerde depressie: over atypische depressie
Piekeren
En dus kun je je, als je deze feiten optelt bij het eerder genoemde artikel, afvragen of je wel aan de antidepressiva moet beginnen. Van antidepressiva zelf ga je overigens niet sneller slapen, denk aan de genoemde bijsluiter, maar hooguit pieker je een stuk minder voor het slapen gaan.
Het is heel fijn om eindelijk in slaap te vallen en je niet meer kut te voelen, maar wat heeft het voor zin als je vervolgens de volgende dag in dezelfde mood wakker wordt, omdat je hersenen niks tot weinig hebben kunnen verwerken? Dan is het misschien beter om een paar uur minder te slapen, maar in die korte periode toch stiekem aan je herstel te werken.
O, en slik je slaappillen? Daar kun je beter mee stoppen, want die verpesten je REM-slaap al helemaal. ‘Pillen brengen je in trance of een staat van verdoving’, aldus Johnson. ‘Je verruilt het ene probleem voor het andere: je vermindert de hoeveelheid REM-slaap en daarmee alles waar het dromende brein toe in staat is.’
Vond je dit artikel interessant? Volg COMMEN. op Facebook, Twitter en Instagram voor meer verhalen over mentale gezondheid, of ontvang al onze artikelen via WhatsApp. Heb je geen social media of geen zin om ons te volgen? Blijf op de hoogte van onze laatste artikelen via een snelkoppeling op je telefoon of schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang één keer per maand een mail met onze beste artikelen.