Ik verbrak al het contact met mijn vader: dit zijn de voor- en nadelen

In de zomer van 2016 hakte ik de knoop door. Na jaren van geruzie, gedoe en getouwtrek tussen beide ouders besloot ik al het contact met mijn vader te stoppen. De keuze om het contact met een van mijn ouders te verbreken ging niet over een nacht ijs. Hoe is het leven na zo’n belangrijke beslissing? Dit zijn de belangrijkste voor- en nadelen.

Contact met ouders verbreken

“Het blijft toch familie”. Je hoort deze uitspraak regelmatig wanneer mensen het over hun broer, zus, moeder, vader of grootouder hebben. Het feit dat je samen onderdeel bent van een bloedlijn is belangrijk in onze samenleving en ook juridisch wordt hier waarde aan gehecht. Wanneer allebei je ouders komen te overlijden hebben kinderen bijvoorbeeld recht op een erfenis. Andersom gaat dit principe ook op. Wanneer een ouder met schulden zijn of haar graf ingaat blijven de incasso’s en deurwaarders boven de grond, waarna het aan de kinderen is om de portemonnee te trekken.

Kortom: familie is belangrijk, of je wilt of niet.

En dat is lastig wanneer je dit liever niet wil, zoals ik. De persoon waar ik namelijk het minste mee opheb is mijn vader. Onze band was op een gegeven moment zo slecht dat ik enkele jaren geleden al het contact verbrak. Na wederom een fikse ruzie keerde ik huiswaarts en schreef ik alles op wat ik ooit nog eens tegen hem wilde vertellen. Deze brief, gevuld met een uiteenzetting van jeugdtrauma’s, deed ik door zijn brievenbus samen met de sleutel van het huis. Sinds die dag in de zomer van 2016 heb ik nooit meer met hem gesproken.

Contact met een (een van de) ouders verbreken: het is een ingrijpende beslissing. Ik kan een boek wijden aan de absurde relatie met mijn vader en de totstandkoming van dit besluit, maar dit is het internet. Beter is het daarom om de balans op te maken. Wat zijn de voor- en nadelen van het contact verbreken met een ouder?

Voordeel 1: Rust

Een verstoorde relatie met een ouder levert meestal een hoop gedoe op.

Misschien kunnen je ouders niet samen in één ruimte zijn, wordt je moeder bedreigd door je vader (of vice versa), is er gedoe over geld of is een van beiden mentaal zo instabiel als Patty Brard tijdens haar klysma op tv. In mijn geval leverde de relatie tussen mij, mijn moeder (waar ik wel een goede band mee heb) en mijn vader een hoop stress op.

Vooral de onzekerheid vond ik altijd tergend. Tijdens een openbare gelegenheid wist ik bijvoorbeeld nooit hoe ze op elkaar zouden reageren. Het is bijvoorbeeld voorgekomen dat mijn vader onbedoeld het middelpunt van een diploma-uitreiking werd, omdat hij zijn ex-partner publiekelijk voor hoer begon uit te schelden. En daar sta je dan met je havo-diplomaatje op het podium in de aula van je middelbare school.

Of wat te denken van al die keren dat ik als puber hem verplicht moest bezoeken, vanwege de omgangsregeling. Vooraf wist ik nooit hoe zijn bui zou zijn. Soms was hij ontspannen en werd het zelfs een soort van leuk, maar andere keren totaal bezopen en stak hij een tirade van vier uur af met daarin de boodschap dat m’n moeder niks goed deed in hun huwelijk.

Die tijden zijn voorbij. Tijdens een verjaardag, viering of andere happening hoef ik vooraf nooit meer na te denken over de samenstelling van het publiek. ‘Kan mijn vader wel met deze mensen in één ruimte zijn? Gaat hij dan geen gezeik opleveren?’. Nu is het simpel: hij is niet welkom.

Lees ook: 8 dingen die je herkent als je uit een gebroken gezin komt

Voordeel 2: Afstand

Het is tegenwoordig hip om tijdens sollicitatiegesprekken te spreken over een helikopterview. Je kunt dan zaken van een afstandje bekijken en krijgt zo overzicht in wat er goed, en fout gaat. Sinds ik het contact met m’n vader heb verbroken heb ik ook een helikopterview ontwikkeld, maar dan binnen ons gezin.

In de loop der jaren ben ik tot de realisatie hoe bizar de gehele situatie was, en is. Wanneer mensen mij vragen om wat over het gezinsleven van vroeger te vertellen weet ik oprecht niet waar te beginnen. Zodra ik dan eenmaal op gang ben gekomen en wat vertel over de relatie tussen mij en m’n vader vragen mensen al snel waarom hij nooit is opgepakt, of in de gedwongen psychiatrie is terecht gekomen.

Nog steeds heb ik daar geen goed antwoord op. Niemand had destijds door hoe vaag de hele situatie was. Ik vond het normaal dat m’n vader me soms niet naar huis liet gaan, en dat de politie er dan aan te pas moest komen. Ik vond het normaal dat hij slecht sprak over m’n moeder, en haar met de dood bedreigde. Pas nu zie ik in dat het allemaal niet normaal was.

Voordeel 3: Menselijk

Maar toch begrijp ik ‘m nu wel beter, en is zijn gedrag van vroeger zelfs enigszins herkenbaar. Vooral wanneer ik boos word ga ik namelijk op hem lijken. Ik word extreem agressief, bezitterig en ben bereid om alles te slopen wat los en vast zit. Het verschil is dat ik op een gegeven moment heb ingezien dat het zo niet langer kon, en ben toen aan mezelf gaan werken, op mentaal en fysiek vlak.

Mijn vader heeft dit nooit gedaan. Hij had en heeft weinig sociale contacten, weinig tot geen hobby’s en waarschijnlijk hoeft hij zijn collega’s op de bouwplaats niet aan te tikken voor een goed gesprek over gevoelens. Volgens mij zit hij dan ook mentaal hartstikke vast in zijn belevingswereld, en weet hier geen uiting aan te geven. Dit is herkenbaar, want ik zit soms ook dagen tot weken in een tunnelvisie.

Hartstikke sneu voor hem natuurlijk, maar hij heeft het wel zelf zo ver laten komen. Ik was tien jaar geleden een extreem agressieve puber met 25 kg overgewicht en een shitload aan mentale problemen, maar de harde realiteit is dat je er zelf iets aan moet doen. Nu ik meer afstand van hem heb genomen zie ik in dat hij een gekwelde geest is, en daar heb ik begrip voor, maar het is wel zijn probleem. Het gaf hem niet het recht om ons gezin te kwellen.

Ook interessant: Hoe moet je jezelf zijn wanneer je zelf niet eens weet wie je bent?

Nadeel 1: Helemaal blocken is niet mogelijk

Maar er kleven ook zeker nadelen aan het verbreken van contact. De meest in het oog springende is het feit dat mijn twee zussen en broer nog wel contact met hem onderhouden. Op die manier word ik indirect alsnog op de hoogte gehouden van zijn wel en wee. En dat is soms vervelend, want ik heb hier een duidelijk standpunt over ingenomen, maar kan die keuze niet voor de rest maken.

Afgelopen kerst waren ze bijvoorbeeld met z’n allen uit eten geweest. Tijdens een gezinsborrel hoor ik dan van mijn zus dat hij tijdens het diner zei dat de avond voor hem verpest was, omdat ik er niet bij was. Wanneer je opgegroeid bent in een leuk gezin vindt je dit waarschijnlijk een lief gebaar, maar geloof me: het is niets meer dan psychologische oorlogsvoering. Hij heeft ons gezin altijd proberen te manipuleren.

Ook ontvang ik nog weleens kaartjes van hem. Net nadat ik verhuisd was lag er bijvoorbeeld ineens een briefje op de deurmat met zijn handschrift. Ik voelde een rilling door hel mijn lijf. Het eerste waar ik aan dacht was dat hij blijkbaar wist waar ik nu woonde, en dat idee beangstigde me. Ironisch genoeg was deze gedachte een bevestiging van mijn eerder gemaakte keuze, want je zou niet bang moeten zijn voor je vader.

Nadeel 2: Maar wat als?

Ik voldoe aan alle symptomen van het fenomeen ‘overthinker’. Nooit maak ik belangrijke keuzes voordat ik alle mogelijke opties en implicaties minstens vijf keer heb doorgedacht. Dit is heel vermoeiend, want je hebt zo nooit rust in je hoofd. Heel af en toe schiet de gedachte weleens door m’n hoofd dat ik misschien weer contact met vaders moet opnemen.

Hij nadert immers de pensioengerechtigde leeftijd en zijn werk als bouwvakker heeft een aanslag op z’n gezondheid gepleegd. Met andere woorden: misschien heeft hij niet heel lang meer te leven. Nu heb ik nog de kans om met hem te praten en eventuele vragen te stellen. Ook zou ik een poging kunnen doen om het goed te maken. En heel af en toe komt er dan een gevoel van schuld naar boven. Sommige mensen hebben geen vader meer, en ik kies er bewust voor om geen contact meer te hebben.

Lees ook: Waarom zelfacceptatie heel belangrijk is, en hoe je het verbetert

Contact met ouders verbreken: een goede keuze, of niet?

Toch weet ik aan het eind van de dag dat ik de juiste beslissing heb genomen. In mijn dagelijks leven denk ik nooit aan hem. Ook koester ik geen warme herinneringen aan hem. Zolang ik mij kan herinneren zie ik m’n vader als een enge, boze man. Vaak vertel ik anderen dan ook dat ik geen vader meer heb, want het scheelt gewoon een hoop uitleggen de hele tijd.

Wanneer ik eerlijk ben krijg ik namelijk altijd een hoop vragen. De meest veelgevraagde is zonder meer of ik het mis om contact te hebben, en of het knaagt. Eigenlijk kan ik hier geen antwoord op geven.

In mijn ogen ben ik namelijk zonder vader opgegroeid. Hij heeft er mede voor gezorgd dat ik op de wereld rondloop, maar is nooit mijn opvoeder geweest. Dus nee, ik mis hem niet. Ik weet immers niet wat ik zou moeten missen.

Wel weet ik zeker dat het beter is om door twee liefdevolle ouders opgevoed te worden. Zo heeft de natuur het immers gewoon bedoeld. Ik voel echter geen afgunst jegens mensen die uit een liefdevol nest komt. Aan het eind van de dag heeft iedereen wel wat, en ik heb gelukkig nog de ‘beschikking’ over een sterke moeder, twee lieve zussen en een broer. Het mooie aan mensen is dat ze leren roeien met de riemen die ze hebben, en dat is wat ons verbindt.