Kopzorgen Psychologie

Waarom “dankjewel” zeggen zo ongemakkelijk is

En wat je eraan kunt doen.

By Redactie COMMEN. /

En wat je eraan kunt doen

De wetenschap is er eindelijk over uit waarom dankbaarheid tonen zo moeilijk is. Het slechte nieuws is dat het compleet aan jezelf, en je eigen ongemakkelijkheid ligt. Het goede nieuws is dat je het kunt veranderen.

Je hebt op dit artikel geklikt, dus ik ga ervan uit dat je net zo ongemakkelijk bent als ik. Alhoewel ik mij redelijk soepel door het leven manoeuvreer, is mijn ongemakkelijkheid soms niet te harden. Dit gevoel is het ergst wanneer ik ineens hét middelpunt van de aandacht ben, of wanneer iemand mij diep in m’n ogen aankijkt en dankbaarheid toon.

Stel: je krijgt een compliment van je beste vriend. Hij of zij begint het verhaal door te zeggen dat je betrouwbaar bent en daarmee een echte rots in de branding. Je waardeert het gebaar absoluut, maar bent onzeker over hoe je dit moet uitdrukken. Wat doe je nu?

  1. Eerst zeg je “thanks, man” en geeft een handdruk die halverwege door je vriend wordt gevangen, met een samengeknepen handje als gevolg;
  2. Je gaat all-in en kiest voor de knuffel. Jullie richten je hoofd echter dezelfde kant op waardoor het Brokeback Mountain-moment bijna compleet is;
  3. Je zegt “bedankt” en wilt eigenlijk iets terug doen. Er is echter geen geld voor een drankje, maar een pakje noedels geven is ook weer zo gierig. Je kijkt daarom naar de grond en laat het daarbij.

Welk scenario je ook kiest: je bent zo ongemakkelijk als de pest. Welkom bij de club. Het slechte nieuws is dat alleen jij hier wat aan kunt veranderen. Het goede nieuws is dat het wél mogelijk is. Voordat we hier op ingaan moet je wat weten over waarom het voor sommigen zo moeilijk is om dankbaarheid te tonen.

Jij en ik zijn namelijk niet de enigen die ons dit afvragen. Ook Amit Kumar en Nicholas Epley, twee psychologen die lesgeven aan de Universiteit van Chicago, liepen met deze vragen rond. In verschillende artikelen, die zijn gepubliceerd in het blad Psychological Science, gaan ze in op de vraag waarom dankbaarheid tonen moeilijk is.

Dit tijdschrift kost geld en de auteurs hebben weinig moeite gedaan om er leesbare artikelen van te maken. Vandaar dat ik de belangrijkste conclusies voor je op een rij zet. Zo ben ik. Bedank me achteraf maar niet.

Lees ook: Waarom zelfhulpboeken kut zijn

1. Niets is duidelijk

De onderzoekers starten hun verhaal met de conclusie dat we allemaal een psychologische denkfout maken. We vinden het lastig om in te schatten hoe anderen zich voelen en gaan er daarom voor het gemak vanuit dat ons gevoel overeenkomt met dat van anderen. Dit klopt natuurlijk van geen kant.

Je ziet er bijvoorbeeld tegenop om die ene leuke jongen of meid aan te spreken, terwijl het achteraf bijna altijd meevalt. In het beste geval heb je een leuke date, in het slechtste geval heb je het in ieder geval geprobeerd en ga je met meer ervaring door naar je volgende slachtoffer potentiële huwelijkspartner.

Volgens Kumar en Epley heeft deze ‘egocentrische denkfout’ twee gevolgen als het gaat om dankbaarheid tonen. Ten eerste denken we dat anderen voelen hoe dankbaar we zijn, omdat het gevoel voor ons zo overduidelijk is. Je hoeft dankbaarheid daarom niet uit te spreken: we weten allemaal dat het gevoel aanwezig is.

Dit terwijl niets overduidelijk is, zo weet ik uit eigen ervaring. Ik sla mezelf nog steeds voor m’n kop als ik nadenk over alle overduidelijke flirtsignalen die vrouwen mij ooit hebben gegeven, maar waar ik nooit op ben ingegaan. Niet omdat ik dit niet wilde, maar omdat ik ze niet zag. De eerste les is dus dat je nooit duidelijk genoeg kunt zijn in je communicatie.

2. We zijn veel te ongemakkelijk

Ten tweede zijn we gewoon hartstikke ongemakkelijk met z’n allen. Zodra iemand iets liefs voor je heeft gedaan, zoals het plakken van je fietsband of het bakken van eieren wanneer je een kater hebt, gaan we ineens veel te lastig nadenken. Je gaat op zoek naar de juiste woorden, twijfelen over de goede zinsconstructies en moet ondertussen ook nog oogcontact behouden.

Tenminste, dat heb uit de conclusie opgemaakt. Volgens de auteurs vinden we het moeilijk om dankbaarheid te uiten, omdat we onzeker zijn over de manier waarop we dit moeten doen. We gaan er dan automatisch vanuit dat de ontvangende kant net zo ongemakkelijk is, waardoor het veel gemakkelijker is om de hele bedoeling gewoon direct af te blazen.

‘Mensen die hun dankbaarheid willen uiten maken zich zorgen om hoe competent ze overkomen, en denken na over hun uitstraling, terwijl de ontvangers juist beoordelen op hoe oprecht we overkomen’, aldus het onderzoek. Oftewel: het hoeft niet perfect te gaan. Het komt juist oprechter over wanneer je een beetje slechtgaat.

Ledt niet op Taalvouten

Voor zover de theorie. Om hun hypothese te testen vroegen Kumar en Epley 240 participanten om een brief te schrijven aan een persoon die een belangrijke rol heeft gespeeld in hun leven. Na afloop werd hen gevraagd hoe ze zich voelden, en wat hun verwachtingen waren: zou de lezer blij zijn met de brief?

Daarna werd de dankbaarheidsbrief gelezen door de geadresseerde en werd direct na afloop gepeild hoe diegene zich voelde, en wat de tekst had veroorzaakt.

In alle gevallen was de uitkomst positief: de lezers waardeerden het gebaar enorm en voelden zich beter.. Voor de schrijvers gold hetzelfde: dankbaarheid tonen doet goed.

Opvallend is echter wel dat de schrijvers consequent onderschatten hoeveel impact hun brief heeft op de emoties van de ontvanger. Zij waren namelijk een stuk blijer met de brief dan de schrijvers op voorhand hadden verwacht. Volgens de onderzoekers heeft dit te maken met het feit dat mensen er vanuit gaan dat dankbaarheid overduidelijk is: vooronderstelling 1.

De schrijvers zaten er ook naast wat betreft het ongemakkelijke gevoel dat de dankbaarheidsbetuiging zou oproepen. De ontvangers voelden zich namelijk totaal niet ongemakkelijk na het lezen van de dankbaarheidsbrief. Integendeel zelfs: de lezers waren geraakt door de oprechtheid en intentie van de brief, en merkten spellingsfouten totaal niet op.

Dit terwijl je leraar Nederlands absoluut niet blij zou worden van de teksten: taalfouten werden namelijk niet door de onderzoekers gecorrigeerd, om het gebaar zo ‘puur’ mogelijk te houden.

https://giphy.com/gifs/conan-obrien-awww-xTiTnnzSvW1FxGVi12

En ze leefden nog lang en gelukkig

Het is een klein onderzoek en er valt meer dan genoeg op af te dingen, maar de les lijkt duidelijk: probeer je dankbaarheid te tonen. Niet alleen voel jij je hierna beter, maar ook de ontvangende partij gaat met een glimlach naar huis. Benoem dat je dankbaar bent, omdat niets in het leven overduidelijk is.

Het maakt daarbij geen reet uit dat je zo dyslectisch als de pest bent of nog steeds loopt te klooien met ’t kofschip. Het gaat erom dat je oprecht bent. Zoals wel vaker in het leven herinneren mensen namelijk niet precies welke woorden je gebruikte toen je je dankbaarheid toonde, maar wel welk gevoel dit bij hen teweegbracht.

Tags: , ,

You may also like

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *