‘Aan de ene kant interpreteer ik zo’n opmerking als het zoeken van herkenning en het wegnemen van een stukje stigma. In die zin heeft het iets aandoenlijks.’
“Iedereen heeft autisme”
In 2013 kwam de DSM-V uit, zeg maar de Bijbel voor behandelaars, psychologen en psychiaters. In deze editie is autisme voor het eerst niet onderverdeeld in verschillende subtypen, maar wordt gesproken van een continuum: autismespectrumstoornis (ASS). Plat gezegd komt het er dus op dat je veel symptomen van ASS kunt vertonen, of niet. Sommige mensen zeggen daarom dat iedereen autistisch is.
Toch heeft bij lange na niet iedereen een diagnose ASS. Het Nederlands Jeugdinstituut schrijft dat volgens buitenlands onderzoek ongeveer 1 procent van de volwassen bevolking met autisme gediagnosticeerd is. Hoe kijken mensen mét diagnose aan tegen de stelling “iedereen heeft autisme”? 4 mensen geven antwoord.
Chais
‘Het komt vaak voor dat ik iets toewijd aan mijn autisme, en dat anderen dan zeggen dat “Iedereen wel wat heeft”. Op dat moment heb ik echt geen zin meer om ze in de reden te vallen.’
‘En het is ook niet onwaar. Iedereen heeft wel wat. Toch is het gek dat mensen denken dat ik ‘normaal’ ben (wat dat ook moge betekenen) en op momenten ‘afwijkend’ gedrag vertoon. Het komt denk ik vooral neer op onwetendheid. Ik probeer het daarom ook zo te zien. Wanneer ik de hele dag mensen moet corrigeren die zoiets zeggen kan ik maar beter een luchtbed meenemen en direct gaan liggen.’
‘Anderzijds kan ik het ook gewoon als compliment beschouwen natuurlijk. Mensen hebben amper door dat ik autisme heb, tenzij ik het met ze deel. Maar dan krijg ik dus die reacties, en die kunnen soms wel kwetsend zijn.’
Maarten
‘Ik heb er een dubbel gevoel bij. Ik ben zelf ‘in het bezit’ van een diagnose voor Asperger, toen dit jaren geleden nog zo ging. Aan de ene kant interpreteer ik zo’n opmerking als het zoeken van herkenning en het wegnemen van een stukje stigma. In die zin heeft het iets aandoenlijks.’
‘Wel heb ik altijd het idee dat mensen die dit soort dingen zeggen de kern van de zaak niet helemaal snappen. Zo heb ik soms dusdanig last van overprikkeling dat ik eigenlijk niet meer kan meedraaien of de dingen kan doen die ik de moeite waard vind. Dit zijn serieuze belemmeringen in mijn leven. Op dat soort momenten valt de uitspraak “dat iedereen het wel een beetje heeft” verkeerd.’
‘Toch snap ik de mensen wel. Of, ik probeer het in ieder geval positief op te pakken. Heel soms lukt dat niet.’
Lees ook: Iedereen heeft autisme
Ellen
‘Heel fout vind ik deze uitspraak. Het impliceert dat iedereen dan last zou hebben van dezelfde problemen en omdat ik daar ook last van heb, ik in feite zeur. Je ondermijnt daarmee dus alles waarmee ik worstel.’
‘Zo heb ik mezelf jaren eenzaam en verward gevoeld, want ik snapte de mensen en de rest van de wereld niet. Eerlijk gezegd snap ik dit in feite nog steeds niet.’
‘Als kind begreep ik bijvoorbeeld al niet hoe anderen elkaar kunnen verstaan als ze tegelijkertijd praten: het is een waterval aan geluid. Als iedereen autistisch zou zijn, zouden ze ook constant te maken krijgen met sensorische prikkels die ze niet kunnen negeren, omdat ze zo intens aanvoelen.’
‘In feite gebruiken sommige psychologen datzelfde zinnetje om autisten van hun diagnose weg te houden. Uit eigen ervaring kan ik ook zeggen dat veel dokters weinig begrip hebben van wat autisme werkelijk is.’
‘Het is dus absoluut een walgelijke zin naar mijn mening. Een betere manier om te laten zien dat je meeleeft is luisteren, en daar dan vervolgens wat mee doen.’
‘Als je weet dat flikkerende lichten pijnlijk kunnen zijn, vervang dan die lampen. Zie je dat iemand angst heeft in een ruimte met een grote groep mensen? Geef dan de kans om bij te komen in een rustige kamer.’
‘Als iedereen een beetje autistisch zou zijn, zou de focus daarop zijn in plaats van zogenaamde genezing.’
Edward
‘”Iedereen heeft een beetje autisme” is hetzelfde als “iedereen is een beetje zwanger”. Het klinkt grappig, maar het heeft weinig met de werkelijkheid te maken.’
‘Natuurlijk zijn er mensen die trekjes hebben die je ook vaak ziet bij mensen met autisme, maar die toch geen autisme hebben. Een man van in de 40 met een buikje noemen we, per slot van rekening, ook niet meteen zwanger.’
‘Autisme is een pervasieve stoornis. Dat houdt in dat delen van de hersenen structureel anders met elkaar communiceren dan bij iemand zonder diagnose het geval is.’
‘Voor mensen die zelf geen autisme hebben is het echt nagenoeg onmogelijk om voor te stellen hoe de denkpatronen van mensen mét autisme gaan. Het voelt alsof je links op de weg rijdt in een land waar iedereen rechts aanhoudt. Alsof het een compleet ander besturingssysteem is van die ‘computer’ daar boven in je hoofd dan andere mensen hebben.’
‘De opmerking “iedereen heeft wel een beetje autisme” wordt binnen de gemeenschap van mensen die autisme hebben dan ook vaak als beledigend ervaren. Ik denk daarom dat je beter je mond kunt houden als je ergens geen verstand van hebt.’