“Ik weet dat het echt niet anders kon, maar accepteren blijft moeilijk. Als je ziet dat oude klasgenoten nu allemaal aan het studeren zijn is dat soms best moeilijk. Soms komt dat schuldgevoel dan weer naar boven. ‘Zie je wel, ik had niet voor mezelf moeten kiezen, niet voor mijn gezondheid.’ Maar ergens weet ik dat het zo beter is. In ieder geval voor nu.” 3 ervaringsdeskundigen vertellen hoe ze door hun depressie moesten stoppen met studie.
Stoppen met studie vanwege depressie: 3 jongeren vertellen
Als we de onderzoeken mogen geloven wordt studeren steeds zwaarder. Studenten worden gepusht om hun papiertje zo snel mogelijk te halen, de studiefinanciering is hevig gekort en ook de kamerhuur in alle grote studentensteden is de afgelopen jaren toegenomen. En de stress eruit drinken voelt toch wat minder fijn wanneer je het biertje met geleend geld betaalt.
Wanneer je dan ook nog eens last hebt van mentale problemen, kan het te veel worden. De meeste mensen vinden uiteindelijk hun weg binnen de schoolbanken, maar voor sommigen loopt het anders. Drie jongeren vertellen over hoe depressie ervoor gezorgd heeft dat ze gestopt zijn met studeren.
Romy, 18
Hey Romy, tof dat ik je mag spreken. Hoe is het nu met je?
Geen probleem! Ik ben nu 12 weken terug uit de kliniek waar ik opgenomen was en probeer het leven weer een beetje op te pakken, zoals werk zoeken.
Vertel. Wanneer ben je gestopt met studeren?
In het schooljaar 2017/2018 ben ik in december gestopt, zo’n drie maanden na het begin van het eerste jaar. Ik denk dat ik achteraf al langer struggelde met problemen, maar dat het toen tot uiting is gekomen. Ik kon mijn faalangst redelijk onder controle houden, maar het speelde tijdens de toetsweek ontzettend op, wat weer andere problemen veroorzaakte.
Had je ooit gedacht dat je vanwege een depressie met je studie zou stoppen?
Ja en nee. School is altijd een dingetje geweest voor mij. In de derde klas van de middelbare school heb ik een burn-out gehad, dus dat het ooit een keer mis zou gaan heb ik misschien wel zien aankomen. Maar in de vorm van een depressie? Nee, dat niet. Ik wist niet wat depressie precies inhield.
Wisten je klasgenoten van jouw situatie?
Half. Ik sprak er vooral over met mijn mentor, wat ik ook heel belangrijk vind. In de klas waren er een paar meiden die ervan wisten, maar niemand vroeg eigenlijk naar me. Het leek alsof mijn wereld stil stond, terwijl die van hen door ging. Zo kwam ik sommige perioden wel veel op school, maar andere keren bleef ik een paar weken weg. Wanneer er dan vragen werden gesteld, ging dit via de mentor.
Er werd dus eigenlijk niet echt op je gereageerd. Had je dit verwacht?
Ja. Natuurlijk zijn vrienden op school heel belangrijk, maar uiteindelijk zit je daar ook voor jezelf. Wanneer je merkt dat iemand afglijdt kan je die tot op zekere hoogte helpen. Maar uiteindelijk houdt het op, helemaal wanneer niet duidelijk is wat er precies aan de hand is. Daarom begrijp ik nu ook dat ze dachten ‘laat maar zitten’.
Waar ben je nu mee bezig?
Ik richt mij nu op herstel. Daar ligt echt de prioriteit. Daarnaast wil ik worden opgeleid tot ervaringsdeskundige maatschappelijk werk, aangezien ik daar nu een beetje ervaring in heb en het graag in iets moois wil omzetten. Ook ga ik binnenkort bij Wij zijn MIND werken en heb ik nog wat andere losse projecten lopen. Ik pak het rustig allemaal weer op.
Het klinkt alsof je het weer aardig op de rit hebt.
Ik spreek dan ook niet meer van een depressie. Ik denk dat ik daar anderhalf jaar in gezeten heb, maar dat is nu niet meer het geval. Daar ben ik veel te vrolijk voor.
Ben je achteraf blij dat je destijds de keuze hebt gemaakt om te stoppen?
Ik denk dat blij niet het goede woord is, maar dat het wel de goede keuze is geweest. Nu ik weer ingeschreven ben voor een opleiding zie ik ook in mijn dat mijn vorige studie niet bij mij paste. Ik moest toen gewoon vijf dagen per week in de schoolbanken zitten, terwijl mijn nieuwe opleiding uitgaat van vier dagen werken, en één dag per week les. Dit past veel beter bij mij, omdat ik een praktijkmens ben.
Lees ook: Wij spraken mensen over wat ze doen tegen hun winterdepressie
Anna, 22
Hi Anna. Vanwege een depressie heb je besloten met je studie te stoppen. Hoe is het zo ver gekomen?
Sinds mijn twaalfde heb ik de diagnose depressie en heb ik verschillende opleidingen gevolgd, onderbroken en gestopt. In de zomervakantie van de tweede naar de derde klas werd ik voor de eerste keer opgenomen. De timing kwam goed uit, want zo hoefde ik het mijn klasgenoten niet te vertellen.
En de tweede keer?
Ik deed havo/vwo en om naar het derde jaar te kunnen, moest ik naar een andere school. Hier zaten oude klasgenoten van mij ook op, die mij vroeger gepest hadden. Uit angst om weer gepest te worden ben ik toen vmbo gaan doen. School interesseerde toch niet echt meer, dus waarom ook niet dacht ik. Tijdens dit derde jaar ging het steeds slechter tot ik op een gegeven moment in de klas instortte en wederom opgenomen werd.
Hoe zag deze opname eruit?
Op dat moment wilde ik niet meer en was het allemaal teveel. Uiteindelijk ben ik drie maanden niet naar school geweest. Ondertussen had ik wel gesprekken met een psycholoog, die me uiteindelijk liet opnemen voor een intensieve en lange behandeling. Ik was nog maar 15, dus moest ik naar de interne school van de kliniek. Uiteindelijk heb ik mijn derde jaar daar gehaald en zelfs een paar examens gedaan, maar vraag me niet hoe. Via de vavo heb ik uiteindelijk een volledig diploma gehaald.
En wat heb je toen gedaan?
Eventjes ging alles heel goed. Ik koos een leuke vervolgopleiding, ging begeleid wonen en even leek alles weer normaal. Mijn depressie ging naar de achtergrond en alles ging probleemloos. Toch begon ik rond mijn 19e aan mezelf te twijfelen. ‘Op mezelf wonen en studeren: kan ik dat wel?’ De druk om te presteren werd te groot en het examenjaar was een hel voor me. Ik negeerde alle signalen van een terugval want het ging toch goed op school? Ik zakte verder weg en besloot wederom hulp te zoeken. Uiteindelijk maakte ik de opleiding af, cum laude nog wel, maar het kon mij niets schelen.
Ben je toen gaan doorstuderen?
Dat is de vraag die iedereen stelt. Voor mij werd hij vaak al beantwoord: tuurlijk ging ik verder studeren. Ik had helemaal geen zin meer om een opleiding te doen, maar ik voelde me gedwongen om iets te kiezen. Na veel gepieker koos ik daarom een opleiding, al voelde het niet goed. Meer dan het begin van het schooljaar heb ik dan ook nooit gehaald. Ik zat in een zware depressie en zag geen uitweg meer waardoor ik na een suïcidepoging in het ziekenhuis belandde.
Hoe gaat het nu met je?
Inmiddels ben ik 22 en nog steeds in behandeling. Een opleiding volgen zit er voorlopig niet in. Ik had nooit gedacht dat het zo zou lopen, maar soms moet je voor jezelf en je gezondheid kiezen, hoe moeilijk dat ook is. Momenteel ben ik op zoek naar een passende dagbesteding, omdat mijn herstel minder voorspoedig gaat dan gedacht. Werken of school is dan ook geen optie.
Ben je blij dat je destijds gestopt bent met studeren?
Ik weet dat het echt niet anders kon, maar accepteren blijft moeilijk. Als je ziet dat oude klasgenoten nu allemaal aan het studeren zijn is dat soms best moeilijk. Soms komt dat schuldgevoel dan weer naar boven. ‘Zie je wel, ik had niet voor mezelf moeten kiezen, niet voor mijn gezondheid.’ Maar ergens weet ik dat het zo beter is. In ieder geval voor nu.
Ook interessant: Interview: ‘Ik werk tijdens de feestdagen bij de zelfmoord-crisislijn’
Hanna, 17
Hey Hanna, je hebt besloten vanwege een depressie met je studie te stoppen. Hoe zit dit precies?
Nou, bij mij is het een beetje vreemd gelopen. In de eerste klas van de middelbare school had ik al last van wat depressieve klachten, maar destijds is de diagnose nooit gesteld. Die kwam pas achteraf. Aan het eind van de tweede klas kreeg ik wederom last van depressies waarna ik aan het begin van de vierde klas ben gestopt met school.
Je hebt het dus een aardig tijdje volgehouden voordat je definitief met school stopte vanwege een depressie. Hoe ging dit?
Halverwege de tweede klas moest ik een time-out project volgen. Dit is een tijdelijk traject waarna je uiteindelijk weer terug gaat naar je oude school, of wordt doorgestuurd naar het speciaal onderwijs. Uiteindelijk ben ik weer teruggegaan naar mijn vorige school, maar heb geen middelbare school diploma gehaald.
Had je dit ooit van jezelf verwacht?
Nee, absoluut niet. Het zijn vooral andere mensen die gezegd hebben dat het zo niet langer verder kon, en dat het beter was om met school te stoppen. Naar aanleiding van mijn suïcidepoging heeft mijn psychiater toen ingegrepen en ook school vond het niet meer verantwoord om op dezelfde voet verder te gaan.
Hoe reageerden klasgenoten op je vertrek?
Ik had al langer last van paniekaanvallen en was op school al weleens ‘in de war’ geweest, dus de klas wist van mijn situatie en was niet verwonderd. Op een paar grappige opmerkingen na werd er ook niet heel veel over gezegd. Mijn vriendinnen namen het dan ook voor mij op en wanneer ik therapie had zeiden docenten dat ik een afspraak buiten school had.
Waren de reacties anders toen je tijdelijk naar de time-out school ging?
Dat ligt eraan aan wie je het vraagt. Destijds vertoonde ik wel heel raar gedrag en ging ik tegen alles en iedereen in, vanwege mijn grote rechtvaardigheidsgevoel. Zo vond de ene kant van de klas het compleet terecht dat ik tijdelijk weg ging, terwijl de andere groep het hier niet mee eens was. Ik denk dat dit ook ligt aan het feit dat ik toen nog niet gediagnosticeerd was met autisme, waardoor klasgenoten mijn gedrag soms niet begrepen. Van kinderen met ADHD werd bijvoorbeeld veel meer gepikt, als de klas ervan af wist.
En ben je nu bezig met het halen van een diploma?
Ik heb inmiddels voor het derde jaar vrijstelling van de leerplichtambtenaar gekregen. Ik probeer nu een opleiding naar het mbo te regelen, al is dat vooral op de lange termijn. Vooral de opleidingen directiesecretaresse en verpleegkundige spreken mij aan. Deze liggen behoorlijk ver uit elkaar, maar in beide gevallen draait het om verzorgen en dingen regelen voor iemand. Ondertussen werk ik op de dagbesteding zodat ik een ritme heb.
Hoe kijk je terug op je beslissing om destijds te stoppen met school?
Blij is niet het goede woord, maar ik vind het wel een goede keuze. Het liefst had ik nu een diploma, maar dan had ik twee jaar door moeten gaan en dat zat er gewoon niet in. Het was dus vooral een slimme keuze door even pas op de plaats te maken.
Lees ook: Al je problemen over door een pilletje? Jongeren over hun ervaringen met antidepressiva