Het lijkt erop dat zelfhulpboeken populairder zijn dan ooit tevoren. Mindgym en The subtle art of not giving a fuck staan wekenlang in de bestsellerlijsten. Is dit een kip/ei verhaal? Lezen we al deze boeken omdat het zo slecht met ons gaat, of gaat het juist goed met ons dankzij alle zelfhulpboeken?
Ik denk het eerste. Aangezien de meeste Nederlanders inmiddels geen bloembollen meer hoeven te eten, een huis hebben en de zaakjes relatief goed op orde hebben, is er steeds meer aandacht voor (mentale) gezondheid.
Schrijvers springen handig op deze trend in, en bundelen adviezen en inzichten in een zelfhulpboek depressie. Een snelle blik op de voorpagina van Nu.nl leert ons dat het namelijk steeds slechter gaat. Jongeren zijn massaal depressief, we kijken teveel Netflix en raken verslaafd aan onze smartphone. Zelfs tijdens een etentje moeten we foto’s voor Instagram maken. Dat doet iedereen namelijk, dus daarmee kunnen we ‘uniek’ zijn.
Hoe komt het dat aan de ene kant zelfhulpboeken steeds populairder worden, terwijl we aan de andere kant niet gelukkiger worden? Het antwoord is heel simpel. Zelfhulpboeken werken niet.
Waarom een zelfhulpboek depressie niet verhelpt
Het enige wat zelfhulpboeken doen is jou opzadelen met meer informatie over hoe je om moet gaan met een probleem. Dit terwijl het probleem niet ligt bij de hoeveelheid informatie, maar bij de uitvoering.
Begrijp me niet verkeerd: leergierig zijn is nooit verkeerd. Wie echter enigszins is op social media wordt de hele dag doodgegooid met quinoa-salades, Snap-filters met hondenoortjes en wijze quotes op Instagram.
Dream it, believe it & achieve it begrijpen lukt nog net, maar de wat moeilijkere zelfhulp-teksten gaan aan ons voorbij. Mocht je wel in staat zijn om te weten wat die quote hieronder nou eigenlijk betekent, dan heb je er waarschijnlijk alsnog geen reet aan.
We weten namelijk allang dat we moeten praten over depressie. Het is al lang en breed uitgemeten dat we ons eigen leven moeten lijden, en los moeten komen van anderen hun mening. We weten allang dat je beter in kleine stapjes naar een groot doel kunt toewerken.
Het enige dat een zelfhulpboek depressie doet is vertellen hoe je je leven op orde moet krijgen. Dat je niet elke ochtend in je nest moet blijven liggen Netflix’en en dat je moet blijven praten over je depressie. Heel leuk allemaal, maar dit betekent niet dat we het ook automatisch doen.
Ook interessant: Zo beïnvloedt Facebook je depressie
Heb je een blokjesbuik?
Om met de woorden van opperbaas Derek Sivers te spreken: als meer informatie de oplossing was, had iedereen een blokjesbuik, een goed gevulde bankrekening en een lekker wijf.
Kijk nu eens naast je. Zie je daar een lekker wijf/wijvin zitten? Pak nu je telefoon erbij. Durf je de ING-app te openen? Nee, hè. Dat durf je niet. Trek je shirt eens omhoog. Zie je daar een blokjesbuik? Nee, waarschijnlijk ook niet. Belangrijk: doe je shirt nu weer beneden, de situatie wordt anders ongemakkelijk.
We weten allemaal heel goed hoe we ons leven zouden moeten leiden. We weten heel goed wat fout is, en wat juist. Het probleem is dus ook niet dat we dom zijn. Het probleem is dat we lui zijn: we voeren niks uit.
> Lees ook: De ultieme gids voor het omgaan met je depressie
Zelfhulpboek is gevaarlijk (voor mannen)
Daarbij zijn zelfhulpboeken ook nog eens potentieel gevaarlijk, helemaal voor mannen. Biologisch gezien zijn slurfdieren namelijk gewend om zich te verdiepen in onderwerpen. Mannen willen experts worden. Vroeger deden we dat om niet uit de groep gezet te worden, tegenwoordig doen we dat om internet-discussies met volslagen vreemden te winnen.
Je ziet dit gedrag ook wanneer mannen een auto gaan kopen. Ze gaan als een stel Bonobo-apen rond de auto staan, trappen tegen de banden en schudden quotes als “zo, die staat wel strak op de bandjes, hè?” eruit. Niemand durft hier toe te geven dat ze eigenlijk niet weten wat bougies zijn.
Naast een potentiële miskoop, zorgt deze misplaatste expertrol er ook voor dat we arrogant worden. We voelen niet de behoefte om hulp van buitenaf te zoeken. We hebben immers een zelfhulpboek gelezen en weten wat we moeten doen.
Dit is niet alleen heel dom, maar mogelijk zelfs gevaarlijk. Depressie, eenzaamheid en andere mentale problemen los je immers niet alleen op. Bovendien zorgt een eenzame aanpak vaker voor versterking van mentale problemen. Je hebt dus af en toe de hulp van anderen nodig.
Dus, de situatie is momenteel als volgt. We hebben een gigantische kudde aan (met name) mannen die denken dat ze expert zijn in het omgaan met hun gevoelens en vrouwen volgen massaal het killer body dieet van die chick van GTST.
Als dit je nog niet afschrikt heb ik het volgende voor je. Sinds kort heeft zelfs Gordon zijn eigen biografie waarin hij de nodige adviezen en levenswijsheden de wereld in slingert.
Zoek échte hulp
Voordat je helemaal leip wordt, wil ik dit je even bij me blijft. We kunnen deze hel op aarde namelijk stoppen. Hoe dan, vraag je je vast af? Nou, door minder zelfhulpboeken te lezen, en daadwerkelijk hulp te zoeken. De eerste stap in het omgaan met mentale problemen is erover praten. Zodra je dit hebt gedaan is het belangrijk om (professionele) hulp te zoeken. Mensen zijn sociale dieren en we hebben elkaar nodig.
Zoek dus professionele hulp, en maak een afspraak met je huisarts. Een zelfhulpboek kan zo nu en dan helpen, bijvoorbeeld door daadwerkelijk nuttige informatie of tips te geven, maar is geen vervanger voor professionele hulpverlening. Grootmoeder zegt niet voor niets: “gedeelde smart is halve smart”. Thanks, Truus.