Mensen met autisme kunnen niet duidelijk communiceren, toch? Ik denk dat vrijwel niemand een ster is in communiceren, al willen de meesten dit niet toegeven. De schuld bij iemand anders leggen is zo gedaan.
Autisme en communiceren
Een bekend stereotype van mensen met autisme is dat ze niet kunnen communiceren. ‘Ze’ denken en praten op een andere manier, en begrijpen de ‘normale’ gang van zaken niet. Mensen met autisme zouden dingen te letterlijk nemen en hebben oogkleppen op voor bijvoorbeeld verborgen boodschappen. Hierdoor zijn communicatieproblemen slechts een kwestie van tijd. En de schuldige? Diegene met autisme natuurlijk!
I beg to differ. Het probleem ligt namelijk niet bij diegene met autisme, maar aan het feit dat niemand goed kan communiceren. Ik niet (met autisme), jij niet, niemand niet. Misschien ben je het niet met me eens. Dat kan. Bovendien had ik het zien aankomen. Feit blijft dat communiceren vaak allesbehalve soepel gaat, autisme of niet. Bij deze vijf voorbeelden.
1. Verborgen boodschappen
Stel: Je zit net aan een lekkere reep chocolade naar binnen te schuiven. Op een gegeven moment komt er iemand naar binnen lopen die zegt: “Is dat chocolade? Wat lekker zeg!” Er is geen vraag gesteld, maar de meeste mensen bedoelen het wel zo. Ze proberen via een verborgen boodschap aan te geven dat zij chocolade ook waarderen, en eigenlijk wel een stukje van jouw reep willen.
Ik begrijp dat niet. Zeg gewoon wat je wilt. Wees duidelijk. Wil je een stukje chocolade? Vraag het, maar draai er niet om heen. En wordt dan vervolgens al helemaal niet gefrustreerd wanneer ik het niet begrijp door mijn autisme, terwijl jij niet duidelijk genoeg communiceert.
Lees ook: Autisme herkennen bij vrouwen is een stuk lastiger dan je denkt
2. Geen antwoord op de vraag geven
Regelmatig stel ik een vraag, maar krijg geen antwoord. Dit betekent niet dat ik genegeerd word, allesbehalve, maar de reactie is geen antwoord. Het is een mededeling. Als ik voor mijzelf duidelijkheid probeer te creëren door aan mijn moeder te vragen wat we morgen op onze vrije dag gaan doen, kan het volgende antwoord terugkrijgen: “Ik wilde morgenochtend gaan sporten en moet ook nog even boodschappen doen.”
Ja, fijn voor je dat je dat gaat doen, maar nu heb ik nog geen antwoord op mijn vraag. Ik weet nu wel wat jouw planning is, maar niet wat we samen gaan doen en wat daardoor mijn daginvulling wordt. De oplossing: luister goed naar wat iemand daadwerkelijk vraagt, en geef daar antwoord op. Best simpel eigenlijk, dus stel ik voor om dat vaker te doen.
3. Ja, nee. Maar toch eigenlijk ja
Nog zo’n leuke is de ontkennende vraag. Menig mens zal het herkennen. Iemand stelt je een vraag met een ontkenning erin, waarop je met “Ja” antwoord met de bedoeling het te bevestigen, maar diegene vat het op alsof je met je antwoord het juist ontkent. Klinkt verwarrend? Is het ook.
Laten we de volgende vraag nemen: “Had jij niet een nieuwe baan?” De meeste mensen zullen, als ze een nieuwe baan hebben, reageren met “Ja.”, maar eigenlijk ontken je hiermee dat je een nieuwe baan hebt. Als je antwoord met “Nee.”, zal je een dubbele ontkenning hebben en dus het bevestigen dat je een nieuwe baan hebt. Echter zal dit vaak door de ander weer opgevat worden dat je geen baan hebt.
Dus moet je nou ja, nee of toch ja zeggen? Mijn tip: bevestig de vraag met antwoorden zoals “Inderdaad, ik heb een nieuwe baan.” en ontken met antwoorden als “Dat klopt niet, ik heb geen nieuwe baan.” Door geen ja of nee te gebruiken, en daarnaast de vraag in bevestigende of ontkennende vorm te herhalen, maak je het voor iedereen duidelijker.
Ook interessant: Dé oorzaak van autisme bestaat niet
4. Leugentjes om bestwil
Leugentjes om bestwil: iedereen doet het weleens. Oké, mensen met autisme zijn er vaak geen held in, maar dat terzijde. Je vriendin wilt graag weten of de jurk die ze past wel leuk staat, en vraagt dat aan jou. “Hij staat je super mooi!”, zeg jij terug, terwijl je hem eigenlijk niet zo mooi bij haar figuur vindt staan. Jij zegt het om haar niet te kwetsen, want zij was helemaal weg van de jurk. Hartstikke lief natuurlijk, dat je haar niet wilt beledigen, en daarom maar een leugentje om bestwil gebruikt.
Totdat ze besluit de jurk te kopen, aangezien zij denkt dat jij hem ook mooi vindt staan. Geen enkele vrouw wil in een jurk lopen die haar niet goed staat, hoe leuk de jurk ook is. Ze zou dus veel meer hebben aan jouw (subtiele) eerlijke mening. Die kan je overigens ook zo vormen dat je haar nog steeds niet kwetst (nogmaals, subtiel). Dat is veel duidelijker dan dat leugentje waarbij ze denkt dat je eerlijk bent, maar je dat eigenlijk niet bent.
5. Informatie weglaten
Het is lastig om een opdracht uit te voeren wanneer je niet alle informatie krijgt. Een puzzel kun je immers ook moeilijk maken zonder alle stukjes. Als mij gevraagd wordt om bij de supermarkt kaas te halen, sta ik vervolgens in de supermarkt voor ontzettend veel keuzes.
Geraspte kaas, een blok kaas, plakjes kaas. Jong belegen, belegen of extra belegen. Parmezaanse kaas, of toch Gouda? Tja, dat had diegene nou niet gezegd. En kaas is nou eenmaal geen kaas meer tegenwoordig, met al die keuzes. Gewoon duidelijk zeggen wat je wilt en verwacht dus.
Lees ook: Waarom vrouwen autisme camoufleren, en hoe dat z’n tol eist
Autisme en communiceren
Ik daag je uit om er eens op te letten. Wie nauwlettend gesprekken in de gaten houdt zal merken dat vrijwel niemand duidelijk, helder en goed communiceert. Niemand. Jij niet. Ik niet. De buurman niet. Je werkgever niet. En de communicatieadviseur van een groot bedrijf ook niet. Oké, misschien zal deze persoon beter communiceren dan de gemiddelde persoon, maar waarschijnlijk niet altijd.
Dit is ook helemaal niet raar, want communiceren is gigantisch lastig. Bovendien blijft inschatten hoe een ander gaat reageren op jouw bijdrage moeilijk. Het is daarom verstandiger om stap-voor-stap beter te babbelen, dan in één keer je hele manier van communiceren omgooien. Want, zeg nou zelf: zo erg is het toch ook niet als het misgaat? Communicatieproblemen leveren soms hele komische situaties op. Bovendien weet je zo in ieder geval hoe je het voortaan niet meer moet aanpakken. Weer wat geleerd.