“Zelfmoord is een optie die we niet kunnen of willen afnemen, maar het is een hele definitieve oplossing voor een probleem dat vaak tijdelijk is. Daarom is het heel belangrijk om erover te praten. Ik heb inmiddels al zoveel voorbeelden gezien waaruit blijkt dat praten écht oplucht. Bovendien is de crisislijn gratis, altijd bereikbaar en anoniem. Je hebt dus niets te verliezen.”
Interview 113 Zelfmoordpreventie
De feestdagen zijn voor veel mensen een tijd van veel eten, vreugde en zorgeloosheid. Dit ideaalbeeld gaat echter niet op voor iedereen. De crisislijn van 113 Zelfmoordpreventie is daarom altijd bereikbaar. Ik sprak met Shannon (35), die tijdens de feestdagen bij de crisislijn werkt, over haar ervaringen.
‘Tijdens mijn studie psychologie heb ik een klinische stage bij 113 Zelfmoordpreventie gelopen, en kreeg daarna een baan aangeboden als psycholoog. Ik heb in eerste instantie gesolliciteerd op de stage uit een vorm van nieuwsgierigheid – mede door gebrek aan kennis. Naarmate ik meer over zelfmoordpreventie leerde begon ik het belang van onze organisatie te begrijpen. Het is heel belangrijk dat we er zijn.’
‘Het viel me op dat tijdens de hele opleiding, zowel bachelor- als masterfase, slechts één college over suïcide ging. Dit terwijl het een gigantisch probleem is met hele nare consequenties’, zo vertelt Shannon.
Over de omvang is geen woord gelogen. Dagelijks behandelt de crisislijn maar liefst 400 oproepen van mensen die het niet meer zien zitten. Het is daarom ook niet mogelijk om dit aantal belletjes te beantwoorden zonder vrijwilligers. ‘We hebben denk ik zoveel vrijwilligers omdat de noodzaak tot hulp bieden er is. Als je hoort hoeveel ellende er is, voel je als mens de drang om te helpen.’
De crisislijn is dag en nacht open. Toch is er wel een verschil in het soort gesprekken afhankelijk van het tijdstip. Shannon: ‘Als mensen in de nacht bellen proberen we de gesprekken altijd wat korter te houden dan overdag. Het gaat er dan om dat mensen veilig de nacht doorkomen. Je merkt tijdens de gesprekken dat ze vaak al uren niet geslapen hebben, oververmoeid zijn of eventueel middelen hebben gebruikt die een versterkend effect hebben op de gedachten.’
Lees ook ons interview met Jesse wiens broertje zelfmoord pleegde.
‘Niemand wil dood’
Zelfmoordgedachten los je natuurlijk niet in één nacht op. Tijdens de gesprekken in de nachtelijke uurtjes gaat het daarom vooral om veiligheid. Om mensen ook hierna te helpen biedt 113 therapie aan waarin je leert omgaan met de problemen die achter de suïcidale gedachten schuilen. ‘Wanneer mensen ons bellen voelen ze zich ellendig, maar in principe wil niemand dood. Je zit in een situatie waarin je geen andere uitweg meer ziet’, zo vertelt Shannon.
‘Je zoekt naar een definitieve oplossing voor een probleem wat vaak maar tijdelijk is, maar oneindig lijkt op het moment dat je erin zit. Op die manier ga je in cirkels denken en dan lijkt het alsof er vaak maar één oplossing is. Dit terwijl wanneer je met andere mensen gaat brainstormen over je problemen, je erachter komt dat er ook nog andere oplossingen zijn. Het is daarom belangrijk dat mensen met suïcidale gedachten bij ons een luisterend oor vinden.’
Feiten en cijfers over suïcide:
- In 2019 was zelfmoord de op één na belangrijkste doodsoorzaak onder 15- tot 65-jarigen
- Elke dag overlijden er 5 mensen door zelfdoding in Nederland.
- 8,3% van de volwassenen heeft ooit aan zelfmoord gedacht.
Bron
‘We volgen geen script wanneer iemand ons belt. Wel stellen we een aantal veiligheidsvragen tijdens het begin van het gesprek. Ik probeer dan in te schatten of iemand in een veilige situatie is om een gesprek te kunnen voeren. Er moeten bijvoorbeeld geen middelen in de buurt zijn waarmee je jezelf zou kunnen beschadigen. Tijdens nachtelijke gesprekken staat veiligheid boven alles.
Eerder gingen we de straat op om Utrechtse studenten naar zelfmoord te vragen.
Misverstanden
In tegenstelling tot wat veel mensen denken is het tijdens de feestdagen niet drukker dan normaal op de crisislijn. Sterker nog: het omgekeerde is waar. ‘De feestdagen zorgen voor afleiding, minder eenzaamheid en connectie met familie en vrienden.
Pas na deze dagen wordt het drukker op de crisislijn omdat mensen dan weer met de dagelijkse realiteit en problemen geconfronteerd worden. De feestdagen verbinden en zorgen voor een connectie met naasten. Het is ontzettend belangrijk om te weten dat je er niet alleen voor staat, en dat bieden de feestdagen.’
Een ander groot misverstand is dat praten over zelfmoord mensen op het idee zou brengen om de daad bij het woord te voegen. ‘Vaak durven mensen anderen niet naar deze gedachten te vragen omdat ze bang zijn anderen op ideeën te brengen. Dit terwijl praten juist lucht geeft, maar het is wel belangrijk dat er op een hoopvolle manier over gesproken wordt. We hebben succesverhalen nodig van ervaringsdeskundigen en dus geen series zoals 13 Reasons Why waarin suïcide geromantiseerd wordt.’
Ook is het niet wenselijk om specifieke methoden voor zelfdoding uit te lichten in artikelen, films of series. Er is namelijk weinig moois aan zelfmoord, zo zegt ook Shannon. ‘Ik probeer bellers en chatters altijd mee te geven dat er hoop is. Zelfmoord is een optie die we niet kunnen of willen afnemen, maar het is een hele definitieve oplossing voor een probleem dat vaak tijdelijk is. Daarom is het heel belangrijk om erover te praten. Ik heb inmiddels al zoveel voorbeelden gezien waaruit blijkt dat praten écht oplucht. Bovendien is de crisislijn gratis, altijd bereikbaar en anoniem. Je hebt dus niets te verliezen.’
‘Of ik zelf zou bellen op het moment dat ik in nood zit? Ja, absoluut’, zo besluit Shannon.
Denk jij aan zelfmoord? Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel naar 0900-0113.