KOPP-kind. Best kans dat je nog nooit van deze term hebt gehoord, terwijl je het misschien nog wel bent ook. KOPP staat voor Kind van Ouders met Psychische Problemen. Volgens het Trimbos-instituut zijn er jaarlijks 405.000 ouders met psychische of verslavingsproblemen in Nederland. Deze ouders hebben samen 577.000 kinderen onder de 18 jaar. Hoe is het om een KOPP-kind te zijn en wat voor invloed heeft dat op het kind? Ik sprak met KOPP-kinderen Nienke en Debbie.
Pas vorig jaar maakte ik voor het eerst kennis met de term ‘KOPP-kind’ en kwam er direct achter dat ik er ook één was, omdat één van mijn ouders ervaring heeft met psychische problemen. Om een KOPP-kind te zijn, hoeven niet allebei je ouders problemen te hebben. Maar de term KOPP gaat verder dan ‘gewoon’ een ouder met een mentale ziekte hebben. De impact kan namelijk enorm zijn.
Dat vertellen de Limburgse vriendinnen en huisgenoten Nienke (20) en Debbie (21) als ik met ze in gesprek ga over het KOPP-kind zijn. De moeder van Nienke heeft een angst- en paniekstoornis en een vermijdende persoonlijkheidsstoornis, wat resulteerde in depressies.
Debbies moeder is gediagnosticeerd met een bipolaire stoornis. “Dit houdt in dat ze het ene moment extreem vrolijk is en het andere moment heel erg down.” Ook komen er psychoses bij kijken. “Soms denk ik dat er ook sprake is van persoonlijkheidsproblematiek, omdat ze van het ene op het andere moment heel boos kan zijn en je dingen kan gaan verwijten”, vertelt Debbie.
Hoe de psyche van een ouder een kind beïnvloedt
Vanzelfsprekend wil een ouder met psychische problematiek niet bewust dat zijn of haar kind hierdoor problemen ondervindt, maar zelden raakt een KOPP-kind hier niet door beïnvloed. Het is bekend dat psychische aandoeningen als het ware erfelijk kunnen zijn. Door de plotselinge woede-uitbarstingen van haar moeder heeft Debbie faalangst ontwikkeld.
“Als ik thuis iets fout doe, krijg ik vaak de volle laag van mijn moeder. Ik ben dan ook bang dat dit in andere situaties ook gebeurt als ik iets fout doe of zeg. Ik ben ook altijd bang dat mensen boos op me worden als ik aangeef dat ik iets niet prettig vind, of als ik ‘nee’ zeg. Daardoor heb ik moeite met mijn grenzen aangeven.”
Lees ook: Hoe ik wist te dealen met mijn belangst
Voor Nienke kwamen de problemen toen ze op het punt stond naar het HBO te gaan. Mede door twee foute studiekeuzes ontwikkelde ze meer en meer angstklachten. “Zo erg dat ik op een gegeven moment niet meer zelf boodschappen durfde te doen en altijd binnen bleef. Hierdoor is het een tijd heel slecht met mij gegaan.”
Nienke kreeg hulp voor haar angststoornis, zodat deze niet zou uitgroeien tot een vermijdende persoonlijkheidsstoornis, zoals bij haar moeder. Groepstherapie en later individuele therapie sleepten haar er doorheen. “Ik moet op mijn angstklachten blijven letten, alleen weet ik nu hoe ik er mee om moet gaan.”
“Ik koos bewust voor mezelf. Een hele goede keuze”
De invloeden van mentale problematiek zijn echter niet alleen maar kommer en kwel. Zo hielp het Nienke om uiteindelijk haar keuze te maken voor de studie Pedagogiek aan de HAN in Nijmegen. Debbie merkt op dat haar thuissituatie, “die lang niet altijd vervelend is”, haar heeft gevormd als mens. “Ik ben heel empathisch, kan zonder oordeel naar mensen luisteren en ik kan goed relativeren.” Ook voor de Social Work-studente hielp het bij haar studiekeuze. “Ik wil me graag inzetten voor andere mensen die het ook niet altijd even leuk hebben thuis.”
“Door het bespreekbaar te maken mag het er zijn. Zolang er niet over gesproken wordt kun je je erg eenzaam voelen, maar als je het bespreekbaar maakt zie je dat er veel meer mensen zijn die hetzelfde meemaken als jij. Waarom zouden we elkaar dan niet gewoon helpen?”
Debbie vult aan: “We willen graag meer zichtbaarheid creëren voor deze groep en KOPP-kinderen een platform bieden waarin ze (h)erkenning kunnen vinden. We willen bijdragen aan het doorbreken van het taboe door heel erg open te zijn over onze ervaringen.”
Boodschap voor een KOPP-kind
We besluiten het openhartige interview met een boodschap voor de KOPP-kinderen die dit lezen. Debbie: “Je bent echt niet de enige. Je hoeft je niet schuldig te voelen voor de problematiek van je ouders. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag. Mocht je ooit met iemand die jouw situatie goed begrijpt willen praten, kun je altijd contact met ons opnemen.”
Lees ook: Stop met aannemen dat het wel goed met iemand gaat
Nienke: “Weet dat er altijd mensen zijn die je willen helpen en dat je er niet alleen voor staat. Je hoeft je niet schuldig te voelen, maar je kunt er wel mee leren omgaan om het voor jezelf zo dragelijk mogelijk te maken. Kies voor jezelf, want alleen als je zelf goed in je vel zit kun je je vader of moeder pas goed helpen. Als je meer steun en tips nodig hebt, kun je terecht op ons Instagram-account: KOPP_zorgen!
Vond je dit artikel interessant? Volg COMMEN. op Facebook, Twitter en Instagram voor meer verhalen over mentale gezondheid, of ontvang al onze artikelen via WhatsApp.
Heb je geen social media of geen zin om ons te volgen? Blijf op de hoogte van onze laatste artikelen via een snelkoppeling op je telefoon of schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang één keer per maand een mail met onze beste artikelen.