De campagne ‘De vraag van je leven’ is van start gegaan. 113 Zelfmoordpreventie wil hiermee het taboe op praten over zelfmoord doorbreken, en het aantal zelfdodingen omlaag brengen. Wij waren benieuwd wat mensen van het initiatief vinden, en wat hun eigen ervaringen met depressies en suïcidale gedachten zijn. COMMEN. ging de straat op en vroeg Utrechters het hemd van het lijf – figuurlijk dan.
Claire, 21
Claire komt uit Ierland en studeert voor een jaar in Nederland.
Commen: Ha Claire, leuk dat je wilt meewerken. Heb je in Ierland soortgelijke campagnes?
Claire: jazeker! We hebben er zelfs heel veel.
Oeh, dat klinkt niet goed.
Haha, nu ik erover nadenk klinkt dat inderdaad behoorlijk duister. We hebben bijvoorbeeld een speciale hulplijn waar getrainde vrijwilligers werken die je altijd kunt bereiken, ook wanneer je erover nadenkt om een einde aan je leven te maken. Het probleem is alleen dat ze overbelast zijn: er is te weinig geld.
Dus waar ga je dan heen als Ier met mentale gezondheidsproblemen?
In ieder geval niet naar de institutionele zorg. Gesprekken met de psycholoog kosten 90 pond per uur en de wachtlijst is heel lang.
Dat zijn geen misselijke bedragen. Hoe moet de overheid jou bereiken, stel dat je mentale problemen hebt?
Als je studenten wilt bereiken moet je in ieder geval met universiteiten samenwerken, bijvoorbeeld door posters of iets dergelijks op te hangen. Wanneer je een bredere doelgroep wilt aanspreken weet ik eigenlijk niet hoe je dat zou moeten aanpakken.
Wat vind je ervan dat de Nederlandse overheid zulke campagnes opzet?
Top. Ik denk dat het belangrijk is om het over zulke onderwerpen te hebben. Zelfmoord is best veelvoorkomend en het is daarom belangrijk dat mensen er met elkaar over gaan praten.
En op welke manier zou de overheid het doel van depressie bespreekbaar maken moeten bereiken?
De eerste stap is sowieso aanwezig zijn op de plek waar je ‘publiek’ zit. Ik denk hierbij aan bibliotheken, winkelcentra enzovoorts. Wanneer je als overheid enkel tv-spotjes en Instagram-posts publiceert is het denk ik heel moeilijk om de campagne onder de aandacht te brengen.
Ben je er niet bang voor dat mensen zich schamen om bijvoorbeeld een flyer bij een loket in een bibliotheek mee te pakken, zoals jij voorstelt?
Nee, want het gaat niet om die flyer denk ik. Mensen zijn tegenwoordig slim genoeg met internet om bij thuiskomst de website te bezoeken. Het gaat erom dat mensen weten dat de overheid ermee bezig is, en dat er hulp beschikbaar is. Wanneer je deze overheids-website en Instagram-account niet volgt, kom je er niet mee in aanraking. Een einde aan je leven maken is niet iets wat je wilt, maar je ziet geen andere uitweg.
Je hebt het over het gevaar van de filterbubbel. Voelde jij je kwetsbaar toen je in september naar Nederland kwam en aan een nieuwe school begon – zonder vrienden – en alles weer opnieuw moest opbouwen?
Ja, absoluut. Ik heb een gegeneraliseerde angststoornis waardoor met name de eerste maand heel erg zwaar was. Daarna ging het een stuk beter: Nederland is een open land. Helaas vergoedt mijn Ierse zorgverzekering geen bezoeken aan de psycholoog, dus heb ik het vooral met vrienden over mijn gevoelens. Ik heb echter nooit aan zelfmoord gedacht.
Ik heb nooit aan zelfmoord gedacht
Claire
Ik hoor vaak van buitenlandse studenten dat Nederlanders juist behoorlijk gesloten zijn.
Er zit een verschil tussen gesloten zijn, en niet van onzinnig gelul houden. Nederlanders “don’t like to talk a lot of shit”, maar zijn zeker wel open als het erop aankomt. Ze hebben het liever over een duidelijk afgebakend onderwerp, dan dat ze een vrije conversatie aangaan.
Dat terwijl onzinnig tegen elkaar praten wel belangrijk is voor het smeden van een band.
(Lachend) klopt! Daarom heb ik inmiddels ook enkele vrienden gemaakt waarmee ik over van alles en nog wat kan praten. De meeste Nederlanders staan er namelijk wel voor open, al moet je hun muur eerst afbreken. Dit doe ik door heel veel vragen te stellen.
Over vragen gesproken, dit was mijn laatste voor vandaag. Veel succes met de rest van de studie en de laatste maanden in Nederland!
Doortje, 21
Ola Doortje. Je was niet op de hoogte van de campagne. Vind je het wel nodig dat er zoiets georganiseerd wordt?
Ja, ik vind het heel goed dat de overheid dit organiseert. Ik ben zelf drie jaar depressief geweest vanwege een verstoorde hormoonhuishouding. Toen ik eenmaal hulp ging zoeken was het eigenlijk binnen een jaar ook weer opgelost.
Hoe heb je destijds hulp gezocht?
Ik heb eerst een periode allerhande psychologen en therapeuten bezocht, zonder succes. Zij wilden mij antidepressiva voorschrijven, en dat wilde ik liever niet. Uiteindelijk kwam ik bij een dokter terecht die medicijnen voorschreef, waardoor mijn lichaam zelf weer de juiste hormonen ging aanmaken. Aan zelfmoord heb ik nooit serieus gedacht.
Gelukkig maar! Jij bent dus zelf op zoek gegaan naar hulp: hoe moet de overheid jongeren met een zelfmoordwens bereiken, vind jij?
Ze moeten sowieso op meerdere kanalen focussen. Ik heb bijvoorbeeld geen Instagram, dus op die manier zouden ze mij nooit bereiken. Facebook is denk ik al wat breder toegankelijk. Ze zouden bijvoorbeeld kunnen samenwerken met NOS op 3, dat onder jongeren populair is. Ook samenwerken met media zoals VICE en wat jullie doen is denk ik een goede manier. Die bereiken een kleiner publiek, maar wel precies de mensen die het nodig hebben.
Het lijkt erop dat men ook niet helemaal zeker weet wat nou de beste manier is om jongeren te bereiken.
Wat ze zouden kunnen doen is samenwerken met hogescholen en er bijvoorbeeld een project van maken voor studenten van opleidingen als communicatie en journalistiek. Zij vallen binnen de doelgroep en weten dus hoe ze jongeren moeten bereiken. Omdat ze een cijfer voor het verslag krijgen zijn ze gemotiveerd om hun best te doen.
Slim idee. We hebben het nu vooral over online media om ‘ons’ te bereiken. Wat zou jij ervan vinden als er bijvoorbeeld een informatiestand aanwezig is in alle grote bibliotheken van het land?
Dat weet ik niet. Iedereen die in een depressie zit heeft tijd nodig gehad om te erkennen dat ze een probleem hebben. Als je dan op het punt bent om hulp te zoeken lijkt het mij niet waarschijnlijk dat je dan op een openbare plek, zoals in een bibliotheek, aanklopt. Ik had dat tenminste niet gedaan.
Dankjewel voor de openhartigheid, en succes met afmaken van je verslag!
Lees ook onze eerdere straatvraag over het tv-programma True Selfie. Zit je momenteel in een depressie? Lees dan onze gids voor het omgaan met je depressie voor advies waar je daadwerkelijk wat aan hebt.
Esmé, 20
Hey Esmé. Wat goed dat je op de hoogte was van de campagne. Wat vind je ervan dat de overheid zo’n week organiseert?
Ik vind het een goed initiatief. Depressie moet altijd bespreekbaar zijn, en dus niet alleen in de aangegeven periode, maar zo’n campagne helpt denk ik wel. Praten over zelfmoord lijkt me heel lastig, dus het is goed dat ze concrete tips geven.
Heb je zelf ervaring met depressie en/ of suïcidale gedachten?
Ik persoonlijk niet. Mensen in mijn omgeving zijn wel depressief geweest. Tenminste, dat is wat ik via-via hoorde van ze.
Je zag het op social media of iets dergelijks voorbijkomen?
Nee. De specifieke persoon waar ik het over heb zei wel persoonlijk tegen mij dat hij depressief was, maar ik wist hier niet zo goed mee om te gaan. Ik werd een beetje ongemakkelijk van de hele situatie. Ik heb daarom ook nooit over zelfmoord met hem gepraat.
Praten over zelfmoord lijkt me heel lastig
Esmé
Je zegt het bijna schuldbewust.
Ik heb zelf totaal geen ervaring met depressief zijn. Daarom weet ik ook totaal niet hoe ik ermee moet omgaan. Achteraf gezien had ik daarom wat meer met die persoon moeten praten om te weten hoe het leven is voor iemand met die ziekte.
Zelfreflectie zit er in ieder geval wel in! Jij wist dus niet zo goed met de situatie om te gaan. Hoe vind je dat de overheid zo’n campagne moet aanpakken?
Hmm, lastig. Ik weet niet waar een depressief persoon behoefte aan heeft. Ik kan me voorstellen dat het fijn is om met lotgenoten te praten. Misschien is een georganiseerd spreekuur wel handig.
Dankje voor de antwoorden en veel succes met je les!
Denk jij aan zelfmoord? Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel naar 0900-0113.