Hoe ik in bed belandde met m’n behandelaar

“Of ik spijt heb? Ja en nee. Ik heb spijt dat ik mezelf heb pijn gedaan door mee te gaan in mijn eigen borderline-gedrag. Aan de andere kant was ik natuurlijk helemaal niet in orde toen ik op de psychiatrische afdeling binnenkwam. Hij, als hulpverlener, had de taak om mij op dat moment tegen mijn eigen destructieve gedrag te beschermen, en dat heeft hij niet gedaan.”

Borderline-flirtgedrag: zo vervagen grenzen

Vrij vertaald staat borderline voor ‘grenssloper’. Mensen die met de persoonlijkheidsstoornis gediagnosticeerd zijn bewegen zich als geen ander tussen sociale grenzen. Het ene moment zijn ze ongekend charmant en trekken daarmee iedereen aan, terwijl ze het volgende moment van niets of niemand wat willen horen en enkel bezig zijn met afstoten.

Dit is niet alleen verwarrend voor de persoon zelf, maar ook voor de omgeving, helemaal wanneer het op intieme relaties aankomt. Niemand weet de spelregels van liefde precies en wanneer je tien mensen op straat vraagt naar hun manier van flirten krijg je tien verschillende antwoorden terug. De situatie wordt nog een stuk complexer wanneer het proces van elkaar verleiden, plagende grapjes maken en sexy zijn zich op de werkvloer afspeelt.

Die chaos is compleet wanneer het flirten niet plaatsvindt tussen collega’s, maar tussen een cliënt en een hulpverlener. Voeg de drie samen – iemand met borderline, flirten en een medisch professional – en je komt in een gebied met meer dan vijftig tinten grijs terecht, waarbij niemand meer weet wat de grenzen zijn.

Precies dit overkwam Sterre*, die een kortstondige romance beleefde met Kevin*, een psychiatrisch verpleegkundige. Een openhartig gesprek over de ‘borderline-flirtmodus’, grenzen die overtreden worden, spijt en hoe hulpverleners dit kunnen voorkomen.

Ook interessant: Mensen met borderline liegen vaak: feit of gelul?

Normaal leven

‘Ik wil niet zeggen dat ik tijdens mijn lange relatie, die vijf jaar duurde, echt gelukkig was, maar ik had wel een normaal leven’, steekt Sterre van wal. ‘Op mijn zeventiende had ik bijvoorbeeld voor de eerste keer een depressie en op mijn twintigste werd ik daarnaast met Borderline Persoonlijkheidsstoornis gediagnosticeerd. Na het verbreken van de relatie raakte ik wederom depressief.’

‘De meeste borderliners zijn extreem bang om verlaten te worden, en zo ook ik. Tijdens de relatie was ik altijd al extreem bang om verlaten te worden en dat was nu dus werkelijkheid geworden. Hierdoor ging ik ‘loco’ en werd ik in de periode na de break-up enorm met mezelf geconfronteerd.’

Op de achtergrond had Sterre altijd al door dat er een donkere kant in haar schuilde, maar dankzij de ingrijpende gebeurtenissen traden deze naar de voorgrond. ‘Ik voelde de hele tijd neigingen tot zelfbeschadiging, en het lukte me op een gegeven moment niet meer om die te onderdrukken. Het voelde alsof ik op een muur afgleed, en niet kon stoppen.’

Over de precieze omstandigheden kunnen we geen uitspraken doen, maar Sterre kwam terecht op de afgesloten afdeling van een psychiatrisch ziekenhuis. Hier leerde ze de twaalf jaar oudere verpleegkundige Kevin kennen. Hij zag er net als zij jonger uit dan ‘ie eigenlijk is, had donker haar en bijkleurende ogen. Hij was aantrekkelijk.

‘Ik kon er niets aan doen. Ik ging automatisch over in wat ik achteraf herken als de ‘borderline-flirtmodus’. Op dat moment ben ik ineens heel grappig, durf ik allemaal grappen te maken die ik normaal nooit maak en ben ik heel sociaal en gezellig, maar ook een tikkeltje mysterieus en gevaarlijk’, legt Sterre uit. ‘Ik weet op dat moment dat ik leuk ben en Kevin ging er dan ook op in.’

Lees ook: Borderline in 9 kenmerken, maar dan zonder bullshit

‘Een mix van dankbaarheid en flirten’

‘Ik voelde me euforisch door zijn aandacht, maar nadat de crisisdienst afgelopen was, en ik weer naar huis ging, dacht ik er weinig over na.’ Sterre ging door met haar leven en dacht dat Kevin gewoon wat liever tegen haar deed vanwege de situatie, tot ze twee dagen later per toeval een toepasselijk kaartje voor ‘m tegenkwam. Ze had spullen van Kevin geleend en dit kaartje kon ze mooi meesturen met de rest van de post. ‘De tekst schudde ik in mijn borderline-flirtbui zo uit mijn mouw: een mix van oprechte dankbaarheid, en een beetje flirten.’

Vervolgens nam Kevin het initiatief op zich en stuurde een week later een bedankberichtje via Facebook, waar Sterre op inging. ‘De vonken spatten af van onze berichtjes. Allebei messcherp, allebei zó grappig, allebei zó sexy. Dezelfde avond nog zagen we elkaar en er gebeurde iets wat ik nooit voor mogelijk had gehouden: ik kuste met een hulpverlener. Als ik niet een klein beetje gevoel van zelfbehoud had gehad, hadden we direct seks gehad. Hij had echter nachtdienst.’

‘Ondertussen ging het niet goed met me, en moest ik een tijdelijke nood-behandelovereenkomst ondertekenen. Ik was ervan overtuigd dat mijn situatie niet heel veel beter ging worden, dus kon ik het maar beter even leuk hebben. Na een paar dates hadden we seks, waarbij ik in een PTSS-ding terechtkwam. Ik had het gevoel dat ik het verpest had. Nu had hij mijn echte, kapotte, waardeloze versie gezien, zo dacht ik.’

Bescherming

Dit was echter niet het geval en Kevin troostte Sterre, en dronken samen zelfs nog een wijntje, ‘Gek genoeg hadden we het nog heel leuk’, waarna ze elkaar twee dagen niet meer zagen. Vervolgens kwam Sterre op de spoedeisende hulp terecht waar een kundige psychiater haar geheim ontfutselde.

‘Die avond sprak ik Kevin via WhatsApp, waarbij we het hadden over gevoelens en verliefd zijn, terwijl ik al wist dat ik hem de volgende dag moest zeggen wat hem te wachten stond.’ In verband met privacy en een gedragscode kan niet vermeld worden hoe het verhaal afloopt, omdat er een onderzoek loopt.

‘Of ik spijt heb? Ja en nee’, zegt Sterre. ‘Ik heb spijt dat ik mezelf heb pijn gedaan door mee te gaan in mijn eigen borderline-gedrag. Ook vind ik het naar voor hem dat hij zoveel problemen heeft gekregen op zijn werk.’ Er is echter ook een keerzijde, aldus Sterre.

‘Aan de andere kant was ik natuurlijk helemaal niet in orde toen ik op de psychiatrische afdeling binnenkwam. Hij, als hulpverlener, had de taak om mij op dat moment tegen mijn eigen destructieve gedrag te beschermen, en dat heeft hij niet gedaan.’

‘Ik denk dat ik ‘m dat wel kwalijk neem. Hij heeft bijvoorbeeld nooit gezegd dat wat tussen ons speelde niet kon. Sterker nog, ik was degene die dat ter sprake bracht.’ Wel kwamen Sterre en Kevin een keer een collega van hem tegen tijdens een date, waarna hij zei dat ze niet meer in het openbaar konden afspreken.

Ook interessant: Worden narcisten geboren of gemaakt?

‘Dit neemt niemand meer van me af’

‘Voor mij is het vooral verwarrend dat ik niet wist, en nog steeds niet weet, of hij gewoon gebruik van me heeft gemaakt, of dat hij daadwerkelijk gevoelens had.’ Tijdens de kortstondige romance overlaadde Kevin Sterre met complimentjes, maar of deze oprecht waren is onzeker. ‘Ik zal nooit antwoord krijgen op deze vraag, en voor een onzekere borderliner is dat ongeveer het ergste wat je kan overkomen.’

Sterre: ‘Achteraf realiseer ik me wel dat dit gedrag voortkomt uit hechtingsproblematiek in mijn jeugd. Mijn vader liet me bijvoorbeeld in de steek, zeg maar gerust ‘daddy-issues’, en ook de nieuwe vriend van mijn moeder kampte met problemen, zoals agressiviteit.’

‘Ik was het echter gewoon zat om me altijd klote te voelen en wilde gewoon een leuke tijd hebben, waardoor ik verder ging met Kevin. Aan de ene kant wil ik dus dat hij me tegen mezelf had beschermd, maar aan de andere kant was alles het waard. Deze ervaring neemt niemand meer van me af.’

Hoe moeten hulpverleners hiermee omgaan?

De gemiddelde hulpverlener moet zich gedragen naar een boekwerk van ethische normen en waarden, dus het is een understatement om te zeggen dat een seksuele relatie met een cliënt of patiënt niet de bedoeling is.

“Het probleem is dat niet iedere cliënt zich aan de ‘spelregels’ houdt”, aldus psycholoog Donna Petrozzello. “Doktoren zijn ook mensen en voelen zich dus gevleid, maar moeten zich bewust zijn van het ethische dilemma dat ze creëren wanneer ze ingaan op avances.”

Uiteraard heeft iedere hulpverlener zijn eigen manier van omgaan met flirtende patiënten, maar een algemene best practice is om de versierpogingen direct de kop in te drukken.

“Als hulpverlener moet je te allen tijde professioneel handelen en integer zijn om zo je eigen rol als hulpverlener te beschermen, maar ook de integriteit van het vakgebied. Ik zeg daarom tegen flirtende patiënten dat ik mij gevleid voel, maar dat ik een figuurlijke grens trek omdat ik hulp moet verlenen”, adviseert hersenonderzoeker Kenneth Altman.

Laura Hetzler, plastisch chirurg, kiest ervoor om zo snel mogelijk de seksuele lading uit complimentjes te halen. “Wanneer cliënten iets aardigs zeggen over mijn schoenen, kleren of figuur reageer ik helemaal niet, of verplaats ik het gesprek naar iets meer klinisch. Ik ga bijvoorbeeld inhoudelijk over de behandeling praten. Je moet in ieder geval niet over je heen laten lopen en duidelijk maken dat het flirtgedrag niet kan.”

Over COMMEN.

Op COMMEN. schrijven jongeren over mentale gezondheid en alles dat daarbij komt kijken. Iedere auteur heeft ervaring met psychische klachten en schrijft daarover. Volg ons op social media, meld je aan voor de nieuwsbrief of laat gewoon wat van je horen.