In het kort. Atypische depressie is een vorm van depressieve stoornis. Patiënten moeten aan de kenmerken van een ‘gewone’ depressie voldoen, en aan twee specifieke symptomen van atypische depressie: overgevoeligheid voor afwijzing, gewichtstoename, teveel slapen en een zwaar gevoel in armen en benen. De oorzaken liggen vaak in een moeilijke jeugd en de behandeling is meestal een combinatie van medicijnen, therapie en van levensstijl veranderen.
Niet altijd somber: alles over atypische depressie
Depressie is een ontzettend vaag begrip. Je moet voor langere tijd somber zijn en minder interesse tonen in activiteiten die je normaal wel leuk vindt, zoals een hobby. Naast deze twee zogenoemde kernsymptompen moet je ook minstens voldoen aan drie aanvullende symptompen. Hieronder vallen een verminderde eetlust, slapeloosheid, vermoeidheid en rusteloosheid. “Ook hebben veel mensen met een depressie moeite met concentreren of gedachten aan de dood”, vult Nancy Schimelpfening, een masterstudent in psychologie aan.
Dit geldt ook voor atypische depressie, maar dan net wat anders. Mensen die met deze vorm van depressie gediagnosticeerd zijn kunnen namelijk wél genieten van bepaalde dingen – of het nu om een een promotie op werk, goed boek of leuke film gaat – en zijn niet continu down. Verder onderscheidt deze vorm van depressie zich van de ‘gewone’ variant door een hoop symptomen om te draaien. Het wordt dan ook wel ‘omgekeerde depressie’ genoemd.
Mensen met een atypische depressie moeten minstens aan twee van de volgende symptomen voldoen – naast de algemene kenmerken van depressie: bovengemiddeld veel slapen, een vergrote eetlust en zwaar aanvoelende benen en armen, alsof je met lood in je schoenen loopt. “Je ziet toch weleens mensen in de sportschool optrekken met extra gewicht? Zo voelde ik me dus altijd”, vertelt voormalig cliënt Nancy Wachter in gesprek met de Amerikaanse website Psychiatric News.
Lees ook: Hoe moet je jezelf zijn wanneer je zelf niet eens weet wie je bent?
De symptomen: allesbehalve gevoelloos
Ook hebben mensen met atypische depressie last van overgevoeligheid voor afwijzing. De gemoedstoestand wordt beïnvloedt daar externe gebeurtenissen. Het staat dan ook lijnrecht tegenover de meer melancholische vorm van de ziekte, waarbij iemand alles kut vindt, of het nu positief of negatief is. “Melancholische depressie is als een grote steen. Er is geen beweging in te krijgen en de somberheid blijft”, legt Jonathan Stewart uit, professor in de klinische psychiatrie.
Bij atypische depressie ben je allesbehalve gevoelloos, maar reageer je sterk op je omgeving. Je vindt het bijvoorbeeld leuk als je zusje geslaagd is, maar beleeft haar verdriet net zo intens wanneer ze gezakt is. Stewart: “Als er iets leuks gebeurt voel je je voor eventjes beter.” Maar andersom geldt hetzelfde. “Patiënten met deze vorm reageren sterk op negatieve gebeurtenissen, zoals persoonlijke afwijzing.”
Atypische depressie is een ontzettend ongelukkig gekozen naam, omdat het juist heel vaak voorkomt. “De term doet het lijken alsof het zeldzaam is”, verklaart Frederick Miller, die een promotieonderzoek naar de vorm van depressie deed. Het wordt in de DSM V omschreven als een depressieve stoornis met a-typische kenmerken, net zoals een winterdepressie.
Opvallend is dat vooral meisjes en vrouwen gevoelig zijn voor dit soort seizoensgebonden depressies. Volgens Andrew Nierenberg, directeur van Massachusetts General Hospital, heeft 42 procent van de met depressie gediagnosticeerde mensen last van de atypische-variant. “Het komt veel vaker voor dan we denken. Het lukt simpelweg vaak niet om het te herkennen”, verklaart Nierenberg.
Ook interessant: 4 mensen vertellen hoe een depressie voelt
De oorzaak en behandeling van atypische depressie
Waarom de ene persoon een atypische depressie krijgt en de ander niet is nog grotendeels onduidelijk. “Wel zijn er factoren die de kans erop vergroten”, zegt Nierenberg. Algemene risicofactoren zijn traumatische ervaringen uit het verleden – zoals misbruik, sterfgevallen of een scheiding -, alcohol- en drugsmisbruik en andere psychische klachten. Ook genen spelen een rol, aangezien mensen met een familiegeschiedenis van atypische depressie er later ook mee gediagnosticeerd worden.
De behandeling van atypische depressie is meestal een combinatie van medicijngebruik, therapie en een verandering in levensstijl. Er wordt bijvoorbeeld antidepressiva voorgeschreven. Ook kun je in therapie gaan om denkpatronen te analyseren en trauma’s uit je jeugd te verwerken. Ook is het vaak belangrijk om je leven enigszins aan te passen door bijvoorbeeld. Vermijd drugs, neem een gebalanceerd dieet en sport minstens drie keer per week.
Over Commen
Op Commen wordt voor en door jongeren geschreven over alles dat met mentale gezondheid te maken heeft, waaronder autisme, depressie, eenzaamheid, persoonlijke identiteit en meer. Meer lezen? Check dan onze gids over het omgaan met depressie, hoe hoogfunctionerende depressie vaak onopgemerkt blijft en waarom cbd olie niet de oplossing is voor je depressie.